ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
του Σύρου Δωρόθεου Β΄ *
Έχουν περάσει 43 χρόνια από τη νύχτα εκείνη της 24ης Ιουλίου 1974, όταν ο λαός της Αθήνας πανηγύριζε την κατάρρευση του στρατιωτικού καθεστώτος της επταετίας 1967-1974.
Πανηγύριζε, παρ' όλο που η Ελλάδα αποδιοργανωμένη και απομονωμένη αγωνιούσε και η Κύπρος πισώπλατα μαχαιρωμένη αιμορραγούσε...
Πανηγύριζε, γιατί πίστευε ότι μια νέα εποχή στην πολιτική πραγματικότητα της Πατρίδας μας θα ξημέρωνε, ότι η Δημοκρατία θα επέστρεφε στον τόπο που τη γέννησε πιο δυνατή, πιο ώριμη και πιο αληθινή, μια νέα, δημιουργική, δίκαιη και ειρηνική, Ελλάδα να εγγυηθεί!
Τα τεσσαράκοντα τρία, όμως, χρόνια, που έκτοτε πέρασαν, κάθε άλλο παρά τις ελπίδες των τότε Ελλήνων δικαίωσαν, αλλ` αντίθετα το όνομα της Δημοκρατίας αμαύρωσαν, την αμφισβήτηση εναντίον της γιγάντωσαν και βήμα στους εχθρούς της, ακόμα και μέσα στη Βουλή, έδωσαν...
Είναι γνωστές οι παθογένειες του Δημοκρατικού μας συστήματος, οι οποίες οδήγησαν στη σημερινή, προς το παρόν, αδιέξοδη και σίγουρα οδυνηρή κατάσταση τον τόπο και το λαό μας!
Δυστυχώς, όμως, οι περισσότεροι είτε περιοριζόμαστε σε μια ανέξοδη και ανώδυνη συμπτωματολογία και απλή καταγραφή της ζοφερής πραγματικότητας, είτε αναζητούμε υπεύθυνους εντός και εκτός των τειχών, και πάντως αποφεύγουμε να προβληματιστούμε και να ανιχνεύσουμε το περιεχόμενο των γενεσιουργών αιτίων και αιτιών.
Ίσως, γιατί μας έχει διαφύγει ότι την ποιότητα ενός πολιτεύματος δεν την προσδιορίζει το τυπικό όνομά του, αλλά το βιωμένο στην καθημερινή πρακτική βίωμά του.
Όπως, προσφυέστατα, έγραψε κάποτε στο ΒΗΜΑ ο Άγγελος Τερζάκης, «πολλοί-δεν θα πούμε οι περισσότεροι-νομίζουν πως η Δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα. Δεν ξέρουν πως πρόκειται γι' απόληξη κι' όχι γι' αφετηρία. Δημοκρατία σημαίνει αναβαθμός πολιτισμού. Προϋποθέτει πολλά πράγματα• όχι απλώς ένα ιδεολογικό προσανατολισμό ή μια κατεύθυνση του γούστου. Γίνεσαι άξιος να υψωθείς ως τη δημοκρατική ιδέα όταν έχεις πριν διανύσει κάποια στάδια εσωτερικού εκπολιτισμού. Μια Δημοκρατία στους Κάφρους είναι αδιανόητη…».
Και τούτο, γιατί Δημοκρατία, σε τελευταία ανάλυση, σημαίνει γνώση. Δεν είναι αρκετό να έχουν οι πολίτες δικαίωμα συμμετοχής στο πολιτικό γίγνεσθαι, πρέπει να έχουν και τη δυνατότητα!
Όσο πιο μορφωμένη είναι μια κοινωνία, τόσο πιο αληθινή, πιο γνήσια και πιο βαθιά είναι η δημοκρατία της. Απαίδευτοι λαοί δεν απέκτησαν, και αν απέκτησαν δεν διατήρησαν τη δημοκρατία τους για πολύ. Και, αν στην αρχαιότητα, το πολίτευμα αυτό στην τελειότερη μορφή του υλοποιήθηκε μόνο στην Αθήνα, είναι γιατί οι Αθηναίοι είχαν μόρφωση ανώτερη από τους άλλους Έλληνες, η Αθήνα είχε μεταβληθεί σε «Σχολείο της Ελλάδος»!
Η Δημοκρατία είναι ένα άκρως ευαίσθητο πολίτευμα, καθώς προϋποθέτει μία συνεχή άσκηση ήθους, και εκ μέρους των επί μέρους πολιτών, αλλά πρωτίστως εκ μέρους των πολιτικών ηγετών, που πρέπει ν` αποτελούν πρότυπα μίμησης για το λαό, να είναι ηγέτες αληθινοί και όχι του «ασταθμητότατου» και «ασυνθετώτατου», κατά το Δημοσθένη, πλήθους ουραγοί!
Γιατί, όπως έλεγε και ένας αρχαίος σοφός, «δει τον αγαθόν άνδρα παυόμενον της αρχής, μη πλουσιώτερον, αλλ` ενδοξώτερον γεγονέναι», ο σωστός πολιτικός πρέπει όταν φεύγει από την εξουσία να μην έχει γίνει πλουσιώτερος, αλλ` ενδοξώτερος!
Η Δημοκρατία για να ευδοκιμήσει χρειάζεται ανθρώπους, που να προσφέρουν περισσότερα και να αρκούνται σε λιγότερα!
«Αρίστη πολιτεία εστί», έλεγε ο Κριτόβουλος, «όπου οι πολιτευόμενοι τον ψόγον μάλλον ή τον νόμον δεδοίκασι», όπου οι πολιτικοι φοβούνται την κατηγορία περισσότερο από το νόμο, και μια πόλη «άριστα πράττει», διαπίστωνε ο Πιττακός, «όπου τοις πονηροίς ουκ έξεστιν άρχειν», όπου δηλαδή δεν επιτρέπεται στους κακούς να κυβερνούν!
Αλλ`έχουμε, φαίνεται, λησμονήσει ότι η Δημοκρατία δεν είναι έπαθλο, αλλά ένα διαρκές αγώνισμα, στο οποίο συμμετέχουν οι πολίτες καθημερινά, έχοντας πλήρη γνώση και επίγνωση όχι μόνο των δικαιωμάτων, αλλά και των υποχρεώσεών τους, υποτάσσοντας το εγώ στο εμείς.
Όμως, όλα αυτά τα χρόνια πασχίσαμε να γίνουμε άνθρωποι όχι της αξίας, αλλά της επιτυχίας, στο βωμό της οποίας θυσιάσαμε αρχές και ιδανικά, και συχνά προδώσαμε τις ιδέες μας.
Στο όνομα της Δημοκρατίας καταλύσαμε κάθε έννοια ιεραρχίας και αξιοκρατίας, στο όνομα της ισότητας καταργήσαμε κάθε έννοια σεβασμού, και ισοπεδώσαμε τους πάντες και τα πάντα, με την παγκυριαρχία του λαϊκισμού.
Είναι, βέβαια, γεγονός ότι 183 χρόνια από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους η αληθινή και γνήσια Δημοκρατία είναι πάντα το ζητούμενο, το πανταχόθεν υποσχόμενο και το πολλάκις διαψευδόμενο!
Επί πλέον, ιστορικές και πολιτικές συγκυρίες, πόλεμοι, διχασμοί, εμφύλιοι σπαραγμοί, δικτατορίες, ξενικές κατοχές και εθνικές καταστροφές δεν άφησαν στο νέο Ελληνισμό και πολλά περιθώρια καλλιέργειας και εμπέδωσης της Δημοκρατίας.
Αλλά, ποτέ δεν είναι αργά! Στη Δημοκρατία, άλλωστε, δεν υπάρχουν αδιέξοδα!
Ιστορικό χρέος εθνικής μας επιβίωσης είναι, στο χείλος του γκρεμού έστω, να εκμεταλλευθούμε την κρίση ως ευκαιρία για μια συλλογική ανόρθωση και σταθερή πορεία προς την αληθινή Δημοκρατία!
Τώρα είναι η ώρα, ενωμένοι και μονοιασμένοι, στηριγμένοι στις διαχρονικές μας αξίες, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την ευθύνη, την εργατικότητα, το θάρρος και την αποφασιστικότητα, να απορρίψουμε ό,τι στο σημείο αυτό μας οδήγησε, το χάσμα π` άνοιξ` ο σεισμός με άνθη να γεμίσουμε, ώστε στο μέλλον να εορτάζουμε όχι πλέον την αποκατάσταση, αλλά την αναγέννηση της Δημοκρατίας!
* Ο Σύρου Δωρόθεος Β΄,κατά κόσμον Σταύρος Πολυκανδριώτης, είναι Μητροπολίτης Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας, Μήλου, Κύθνου, Σερίφου, Σίφνου, Κιμώλου, Φολεγάνδρου, Σικίνου και Μυκόνου. Πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης. Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “ΕΠΙΚΑΙΡΑ” (τεύχος 57, 25 Ιουλίου 2013).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου