ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ(17); Για την κακοδαιμονία της Ελληνικής ζωής

ΘΑΝΑΣΗΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ

Η Αλλαγή, μόνο από πρόθεση γενναία και γνήσια (θεμελιακώτερη της απλής πολιτικής αλλαγής) νομίζω ότι μπορεί να προκύψει, και όχι σαν αλλαγή "σκηνικιακού" απλώς! Πρόκειται πράγματι να παιχθεί άλλο έργο εδώ! Όχι άλλη "πράξις" της καταθλιπτικής αυτής υποθέσεως!

Δικηγόρος και Πολιτευτής αναφέρεται ο Θανάσης Φωτιάδης (Κωνσταντινούπολη 1921 - Αθήνα 1989) στην συνέντευξη  που παραχώρησε στον Ρένο Αποστολίδη για την εφημερίδα Ελευθερία το 1958!
Ο Θανάσης Φωτιάδης ανήκει στην κατηγορία των πολυτάλαντων πνευματικών ανθρώπων για τους οποίους το πνευματικό κατεστημένο επιφύλαξε τη μοίρα των απροσκύνητων, δηλαδή τη σιωπή.

Το 1945 εξέδωσε μαζί με τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Κλείτο Κύρου, τον Πάνο Θασίτη, τον Θάνο Παπαδόπουλο κ.ά. το περιοδικό «Ξεκίνημα» του οποίου ήταν αρχισυντάκτης. Εξέδωσε ποιητικές συλλογές, αλλά και λαογραφικές μελέτες και γλωσσικά δοκίμια. 
Το ποίημά του Κακό της πολιτείας ο κλέφτης άρχοντας (1966) είναι προφητικό για τις μέρες μας!
Φέτος, παράδοξα, στη μέση του καλοκαιριού
τα παιδιά της πολιτείας
αλλάξαν λόγια στα κάλαντά τους:
Λένε για κλέφτες άρχοντες,
για προδότες αρχηγούς,
για μαύρα λουλούδια,
για σκοτεινούς καιρούς.

«Μας κλέψαν την ελπίδα,
μας κλέψαν τη χαρά!»

Υψώσατε τάχιστα το μνημείο της καταισχύνης,
αν σας ενδιαφέρουν αυτά τα παιδιά.

-Κατ' αρχήν, κύριε Αποστολίδη, προτού καν μου θέσετε το βασικό  ερώτημά σας, γνωστό από τις προηγούμενες συνεντεύξεις, θα ήθελα κάτι να τονίσω. Αυτό, ας θεωρηθεί ότι διέπει ό,τι άλλο πρόκειται να πω στα επί μέρους.

 Ο Θ. Φωτιάδης (τέταρτος απ' τα αριστερά) ( gerontakos.blogspot.gr)

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ναι, κύριε Φωτιάδη, να το πείτε -τι είναι αυτό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Απλούστατα, ήθελε να τονίσω "εκ προοιμίων", πως αφού στο "Τι φταίει" δεν αρκείται η Έρευνά σας, αλλά ζητεί εν τέλει -και σωστά- μια θετική πρόταση απ' τον καθένα μας για το "Τι πρέπει να γίνει" και αφού, μια φορά, για ριζική αλλαγή των πραγμάτων του Τόπου μας σκεφτόμαστε και μιλάμε, επάνω σ' αυτό ακριβώς επιθυμώ να υπογραμμίσω ότι, κατ' εμέ, αλλαγή πραγματική δεν νοείται, και δεν είναι δυνατό να προκύψει, ως ενέργεια καθαρά πολιτική και μόνο.

Το ζήτημα, κύριε Αποστολίδη, δεν είναι να διώξουμε εμείς οι νέοι -που δεν είμαστε δα και όλοι μας αλήθεια "νέοι", και στην ουσία και στη στάση- τους παλιούς και τους γέρους. Το ζήτημα διόλου δεν είναι το: "Φευγάτε εσείς από τη μέση, να συνεχίσουμε εμείς τα δικά σας!" -αν μη και χειρότερα!

Το ζήτημα είναι: "Υπάρχει πράγματι μια ριζικότατα διαφορετική ποιότητα ανθρώπων -αλήθεια νέων ανθρώπων-, που τους χαρακτηρίζει πάνω απ' όλα η αυτοκριτική και το αληθινό μίσος  κατά των αμαρτιών των "κρατούντων", και μετά, και "ως εκ τούτου" μάλιστα θα έλεγα, ως βασική δηλαδή προϋπόθεση, η απόφαση της ενέργειας για την Αλλαγή;".

Αν ναι -τότε να ελπίσουμε στην Αλλαγή...

Πρώτο αυτό -και δεύτερο: Η Αλλαγή, μόνο από πρόθεση γενναία και γνήσια (θεμελιακώτερη της απλής πολιτικής αλλαγής) νομίζω ότι μπορεί να προκύψει, και όχι σαν αλλαγή "σκηνικιακού" απλώς!

Πρόκειται πράγματι να παιχθεί άλλο έργο εδώ! Όχι άλλη "πράξις" της καταθλιπτικής αυτής υποθέσεως!

Θα έλεγα: ¨Η περνάμε αλήθεια , με τα όλα μας, στην "Κάθαρση" -μια και μπήκαμε στους όρους του Αριστοτέλη-, ή αλλιώς καλύτερα να μείνουμε απλοί και σεμνοί "θεατές"! Συμμετοχή εις τα ως τώρα αμαρτωλά "δρασθέντα", καμία! Αλλιώς δεν κάνουμε τίποτε. Αλλιώς, κοροϊδεύουμε και εμείς - και τους εαυτούς μας και όλους!

Και για να περάσω στο πιο συγκεκριμένο: Γίνεται φανερό πια (και η όλη Έρευνά σας ως τώρα το αποδεικνύει), ότι δεν φταίει για την κακοδαιμονία του δύστυχου αυτού Τόπου, μια μονάχα αιτία. Δεν χωλαίνει, προπαντώς, μονάχα η πολιτική πλευρά μας! Έτσι, ξεκινώ με την διαπίστωση, πως αν στενέψουμε την προσοχή μας στις πολιτικές μονάχα αιτίες , και αν καταλήξουμε σε πολιτικές μονάχα λύσεις, θα πέσουμε στην (ανεπιθύμητη και παρακμασμένη άλλωστε σήμερα, ακόμη και ενώπιον Ειρηνοδικών) "ωραιολογία" πολιτικής ρητορικής.

Είμαι σαφής;

Και τώρα μπορούμε να περάσουμε σε όποια "επί μέρους" θέλετε.

ΕΡ.: Όλ' αυτά που είπατε "εκ προοιμίων", κύριε Φωτιάδη, αποτελούν ένα καλό εχέγγυο "γνησιότητας στις προθέσεις". Κι αυτό είναι το "πρώτο" νομίζω, για κάθε τι παραπέρα.

Πέστε μου λοιπόν τώρα: "Τι το σάπιο υπάρχει στη Δανία;".

ΑΠ.:  Αυτό ξεκινάει από πολύ μακρυά... Αλλά, ας μην πάμε εμείς τόσο πολύ πίσω -παραφυλάει συχνά ο κίνδυνος μιας μεταφυσικής εθνικής παρελθοντολογίας. Ας δούμε, κάπως αφοριστικά, τα από του 1821 και δώθε χαρακτηριστικά.

Ο Λαός μας, με την ψυχική, ηθική και διανοητική του αρετή, κυριαρχείται από "ηγεσία" γενικά πολύ κατώτερή του. Οι αιτίες, μάλλον διαγνωστές: Οικονομική αθλιότητα του χθεσινού (του μέχρι του 1922 ακόμα) "ραγιά", πνευματική ανταπόκριση της μεγάλης πλειονότητας σε πρωτοφεουδαρχικές σχέσεις, αλλοδαπές παρεμβάσεις και παρεμβολές, "προστασίες" και υπότελειες. Αποτέλεσμα: Να φτάνουμε σε κρίσιμες -και οι σημερινές κρισιμώτατες είναι- στιγμές, και να μην καταφέρνει, αυτός ο έτσι λαός, να δίδει τις δικές του λύσεις, να έχει την πρέπουσα ηγεσία!

Τρία χαρακτηριστικά δείγματα:

Το 1909 έδωσε τον Βενιζέλο χωρίς να το θέλει, χωρίς να τον γνωρίζει, με το αποτέλεσμα να τον γκρεμίσει η ίδια του η γενιά όταν ακριβώς τον χρειαζόταν, και, πάντως,  χωρίς να τον αφήσει να προσφέρει ό,τι διέθετε  στην οργάνωση του Τόπου.

Το 1940, η λαμπρή αυτή εξανάσταση του έθνους, εξερράγη πάντως από ξένο έναυσμα: τη φασιστική επιδρομή.

Το 41-44, την Αντίσταση δηλαδή του Έθνους, η Κατάκτηση την προκάλεσε -αιτία εξωτερική δηλαδή και πάλι. Αλλά κι αυτήν την Αντίσταση αδύνατο στάθηκε  να την κρατήσει στα δικά του χέρια ο Λαός, με όλα τα φοβερά μέχρι σήμερα επακόλουθα...

ΕΡ.: Ο Λαός σας φταίει κι εσάς;

ΑΠ.: Ο Λαός έχει τις ευθύνες του και πρέπει να του τις πούμε φωναχτά, έστω και αν δεν πρόκειται να βγούμε βουλευτές. Είχε και έχει τις δυνατότητές του να κάνει την επανάσταση για την ηγεσία του. Θέλει ένα τράνταγμα, αλλά αυτή τη φορά από τα μέσα του! Και τότε, δεν μπορεί, θα ξαναγεννήσει τους αληθινούς του ηγέτες, σαρώνοντας την ίδια στιγμή τα φράγματα, που εν πολλοίς, ο ίδιος επισκευάζει, όσες φορές τα μισογκρεμίζει κάποιος σεισμός.

ΕΡ.: Νομίζετε ότι το ποτάμι έχει ήδη τόσο φουσκώσει;

ΑΠ.: Νομίζω ότι ο Λαός, από μερικά χρόνια και δω, παρίσταται μάρτυς του εξής απίθανου θέματος: Βλέπει την "ηγεσία" του (επιστημονική, πνευματική, πολιτική, διοικητική) ν' αντιμετωπίζει τα πράγματα της χώρας, εις μίαν εποχή "ατομικού καλπασμού", με τα πλέον πεπαλαιωμένα κριτήρια και μέσα! Δηλαδή, στην εποχή του πανηλεκτρισμού, του ατομικού ρυθμού, του σοσιαλισμού, "λύνουμε" εμείς τα προβλήματά μας ακόμη με διακρίσεις βενιζελικών - αντιβενιζελικών, με τη στοιχειώδη αριθμητική, με τον σεχταριστικό αριστερισμό, με την πτωματολογία, με τις φουφούλες ενάντια στα σορτς, με διοικητικές εκτοπίσεις, με λογοκρισίες, με μια κρατική μηχανή της εποχής το πολύ του ατμού! Πως θέλετε να πάνε, όχι όλα  μα έστω και μερικά πράγματα καλά; Πως να γίνει να πάει όλο αυτό μπροστά; Πως να οδηγηθούμε από τον κ. Καραμανλή με φουστανέλες, από τον κ. Σ. Βενιζέλο με κρητική βράκα, από τον κ. Πασαλίδη με καλπάκι μενσεβίκου του 1917;

ΕΡ.: Είναι ζήτημα... στολής δηλαδή;

ΑΠ.: Είναι ζήτημα ουσίας, κύριε Αποστολίδη! Κοιτάξτε:

Γεωγραφικοπολιτικά, αυτή τη στιγμή, έχουμε συνάφεια με 4 τάσεις: 1. Την "ορθόδοξη" Ανατολικοευρωπαϊκή (δύο βαλκανικοί μας γείτονες). 2. Την Γιουγκοσλαβική ανεξάρτητη τάση. 3. Τον εγειρόμενο Αραβοαντιαποικιακό εθνικισμό. 4. Την Αποικιοκρατική Συντήρηση, που σήμερα εκφράζεται στο χώρο μας με τον Έκτο Στόλο και τους εκάστοτε λιμενικούς του πράκτορες.

Μια ισορροπία στις τάσεις αυτές, είναι μια πολύτιμη εθνική γραμμή, η σωστή εξωτερική μας πολιτική: Όχι υποτέλεια σε κανέναν!

ΕΡ.: Θα σας πουν -"οι μεν": "Χωρίς Έκτο στόλο, θα μας φάει η... Αρκούδα!". Θα σας πουν -"οι δε": "Με τον Έκτο Στόλο ίσα- ίσα, θα μας φάει η Αρκούδα!". Αλλά και αντίστροφα το παιχνιδάκι -γιατί θ' αντιληφθήκατε βεβαίως πως πρόκειται περί νέας παραλλαγής της αρχαίας "κολοκυθιάς": "Χωρίς τη ζεστή αγκαλιά της Αρκούδας, μας... παγώνουν οι πιστώσεις!" -και τα παρεπόμενα. Και με τη σειρά τους οι άλλοι: "Προσέξτε γιατί θα μας... κόψουν τις πιστώσεις!".

Τι γνώμη έχετε γι' αυτόν τον... μύλο;

ΑΠ.: Ειλικρινά, κύριε Αποστολίδη, σας απαντώ:

Δεν υπάρχουν παραμύθια μόνον με αρκούδες... και Έκτους Στόλους! Παραδείγματος χάριν, θα γνωρίζετε και... ελβετικά παραμύθια!

ΕΡ.: Εννοείτε: "Να μας αφήσουν ήσυχους όλοι οι ξένοι κύριοι, ό,τι και αν πρόκειται να σημάνει αυτό! Εμείς, μετά, θα δούμε και θα βρούμε -θα προσδιορίσουμε!-. Τι θα σημάνει!".

ΑΠ.: Ακριβώς αυτό -μια που τελείωσαν πια τα παραμύθια!

Και ας έλθουμε πάλι στα "συγκεκριμένα":

Κοινωνικο - οικονομικά, υπάρχει μια άνευ προηγουμένου εξαθλίωση, ένας κάματος και μια επικίνδυνη πλέον ηθική υποτονία, σαν επακόλουθα. Μία τελείως άνιση κατανομή του πλούτου, μια περιφρόνηση στις στοιχειώδεις ανάγκες πολλών εκατομμυρίων συμπατριωτών μας.

Τρίτο (και αυτό είναι δυνάμει ένα μεγάλο και τελείως παραχωμένο κεφάλαιο): Έχουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά. Βάθρο για πνευματική αναγέννηση, αλλά και για μια οικονομικό- πολιτιστική έγερση του λαού. (Πως θα γίνουν τα περίφημα "προγράμματα", χωρίς στελέχη; Χωρίς ουσιαστική Παιδεία; Χωρίς θετική γνώση των ελληνικών πραγμάτων;).

ΕΡ.: Τη "θετική" σας "πρόταση" λοιπόν, που λέγαμε στην αρχή, κύριε Φωτιάδη!

ΑΠ.: Δεν θέλω να πουλήσω "εύκολες" συνταγές -αυτές οι "συνταγές" ακριβώς μας έχουν βλάψει. Αλλά είναι σχεδόν εύκολη πια η απάντηση, έτσι μάλιστα που τα πράγματα έχουν οξυνθεί -τόσο, σε κάθε τους τομή!

Η σωστά κατεύθυνση νομίζω είναι ώριμη πια:

Ενότητα όλων των αληθινά ¨εξανεστημένων", των "εξηγερμένων", των "revoltes"! Όλων των αληθινά προοδευτικών δυνάμεων του Τόπου (πολιτικών, πολιτιστικών, πνευματικών, επιστημονικών, διοικητικών κλπ), είτε ατομικών, είτε συλλογικών - ασχέτως οιασδήποτε μέχρι στιγμής "τοποθετήσεως", φτάνει νάναι γνήσιοι και ενάρετοι!

Το πως θα πραγματοποιηθεί, το πως θα συγκροτηθεί και θα βαδίσει αυτό, θα το δούμε, θα το προσδιορίσουμε εμείς οι ίδιοι -αφού πρώτα συσταθούμε, μετρηθούμε!

Έχουμε κιόλας, νομίζω, μια πρώτη βάση; Η "Ελευθερία", έχει τα φόντα και τις δυνατότητες, χωρίς να στενεύει την προσπάθεια της ενότητας αυτής, να συγκεντρώσει γύρω της κάθε φωνή επαναστατικής γνησιότητας. Να υιοθετήσει κάθε βάδισμα αληθινό, κάθε έξαρση προς την Ελευθερία και την Δημοκρατία.

Ποια μορφή θα πάρει αυτό το Κίνημα Σωτηρίας, πως θα πετύχει πολιτικά και πως θα φέρει την Αλλαγή, -αρκεί, νομίζω, να καταργηθούν οι προλήψεις, οι χαμηλές φωνές η φοβία, και να γίνει αμέσως φανερό!

Στο βάθος, όχι πολύ μακρυά, περιμένει έτσι μια Ελλάδα δημοκρατική, φορέας ειρήνης, χωρίς εξοντωτικές στρατιωτικές δαπάνες, χωρίς εξορίες, με λιτά χορτασμένους υπηκόους, με Κυρίαρχο (για πρώτη φορά) Λαό!

ΕΡ.: Μιλήσατε για "γνησιότητα" και "αρετή" των φορέων μιας τέτοιας Αλλαγής. Πώς την εξασφαλίζετε; Ποιό εχέγγυο θα κατέχωμε;

ΑΠ.: Τα ίδια τα λόγια -δεν χρειάζονται καν οι πράξεις- προδίδουν τους ανθρώπους, κύριε Αποστολίδη! Επί παραδείγματι: Όταν μιλάμε  για Αλλαγή, και προσθέτουμε: "Δηλαδή... ανανέωση"! Κι όταν κραυγάζουμε για Γνησιότητα, και σπεύδουμε να επεξηγήσουμε με ωραία λόγια, ίδια και χειρότερα μ' εκείνα των "παλαιών" και των "γερόντων" που στηλιτεύομε!... Όταν δηλαδή ωρυόμαστε ότι "είμαστε νέοι, ξέρετε!", και έχομε -δυστυχώς πολλοί από μας!- γεννηθεί γέροι, ε, δεν κάνουμε τίποτε!

Τούτο δε, επαναλαμβάνω, προδίδεται από τα ίδια μας τα λόγια και τις αντιφάσεις που τόσο "άνετα" εκλύουν!

Ώστε, μη ανησυχείτε! Φαινόμαστε! Κατακάθαρο γυαλί είν' ο καθένας! Είναι αυτόματα και αυτοπρόβλητα τα "εχέγγυα"!.

ΣΕ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟ: Απαντά ο Τάκης Σινόπουλος.