Τι απάντησαν εκπαιδευτικοί και μαθητές

 Πανελλαδική έρευνα για την τηλεκπαίδευση

Αρνητικά συναισθήματα βιώνουν οι εννέα στους δέκα εφήβους, μαθητές γυμνασίου και λυκείου, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Όπως δείχνει πανελλαδική έρευνα που παρουσιάζει η «Καθημερινή», τους λείπουν το σχολείο –βασικός χώρος κοινωνικοποίησής τους–, οι φίλοι τους, οι δάσκαλοί τους. Κυριαρχούν το άγχος (όπως δήλωσε το 71,5% των μαθητών), η ψυχική εξάντληση (63%), η αίσθηση ρουτίνας (55,3%), η θλίψη (44,7%). Τα εξ αποστάσεως μαθήματα ξεκίνησαν πέρυσι τον Μάρτιο, μετά την πρώτη καραντίνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, και πλέον κατά το τρέχον σχολικό έτος είναι ο… κανόνας. Διά ζώσης μαθήματα έχουν γίνει μόνο δύο μήνες στη δευτεροβάθμια. Η τηλεκπαίδευση, όσο κι αν γίνεται καλά από τους εκπαιδευτικούς στους οποίους κοστίζει «χρόνο και χρήμα», αποδεικνύεται ότι δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη διά ζώσης διδασκαλία. Χαρακτηριστικά, σχεδόν οι τρεις στους τέσσερις μαθητές (72,6%) δήλωσαν ότι έχουν εμπεδώσει λίγο ή και καθόλου την ύλη που διδάχθηκε στα τηλεμαθήματα. 

Ειδικότερα, η έρευνα αφορούσε την τηλεκπαίδευση στα δημόσια σχολεία, διενεργήθηκε πανελλαδικά μέσω Διαδικτύου από 17 έως 27 Ιανουαρίου από τις φιλολόγους σε δημόσια σχολεία, Δώρα Κουντουρά, Μάρθα Πασχαλίδου και Φωτεινή Σαφλαγιούρα και την καθηγήτρια Πληροφορικής Πωλίνα Πλέσσα με τη συνδρομή 15 άλλων εκπαιδευτικών, και εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος «Διδακτική Μεθοδολογία», του τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ (διδάσκουσα η Τριανταφυλλιά Γιάννου). Συμμετείχαν 2.548 μαθητές και 963 καθηγητές. 

Ως προς τα συμπεράσματα, περίπου 7 στους 10 καθηγητές δήλωσαν ότι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην τηλεκπαίδευση σχετίζονται με τον ελλιπή εξοπλισμό και την κακή σύνδεση των μαθητών. Ο κύριος λόγος δυσκολίας που αναφέρουν οι μαθητές είναι η πλατφόρμα WeBex (το 65% των μαθητών τη θεωρεί προβληματική). Άλλες δυσκολίες για τους μαθητές ήταν η απουσία ζωντανής επαφής με συμμαθητές και καθηγητές (52,7%), οι ελλιπείς ψηφιακές δεξιότητές των ιδίων και των καθηγητών και η δυσκολία πρόσβασης στις πλατφόρμες ασύγχρονης (e-class, e-me). Οι 8 στους 10 μαθητές θεωρούν ότι οι δυσκολίες υποβάθμισαν την ποιότητα του μαθήματος από αρκετά έως πάρα πολύ.

Άλλωστε, λιγότερο από το 60% των μαθητών παρακολουθεί όντως το μάθημα στην τηλεκπαίδευση, σύμφωνα με 9 στους 10 καθηγητές. Η διάσπαση προσοχής των μαθητών, την οποία μαθητές και εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν σε εντυπωσιακό ποσοστό (86,8% και 80,7%, αντιστοίχως) ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην τηλεκπαίδευση, φαίνεται να ευθύνεται για τον αποθαρρυντικά μικρό βαθμό παρακολούθησης και συμμετοχής.

Ταυτόχρονα, το 62,6% των μαθητών δηλώνει ότι τα προβλήματα στην τηλεκπαίδευση τους προκάλεσε άγχος ή και άλλα αρνητικά συναισθήματα (αρκετά έως πάρα πολύ). 

Από την πλευρά τους, μόνο το 7,8% των εκπαιδευτικών δήλωσε πως δεν αντιμετώπισε κανένα τεχνικό πρόβλημα. Οι απαντήσεις του υπόλοιπου 92,2% ως προς το ποιος τους βοήθησε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες αναδεικνύουν ως μία από τις πιο θετικές παραμέτρους το εκτεταμένο σύστημα αλληλοβοήθειας που οργανώθηκε στη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης. Αξιοποιήθηκαν φίλοι και συνάδελφοι (59,4%), ομάδες εκπαιδευτικών στα κοινωνικά δίκτυα (35,4%), ο καθηγητής Πληροφορικής του σχολείου (27,5%) και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (2,4%).

Εύλογα, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών (84,2%) δήλωσε πως αν η πολιτεία είχε μεριμνήσει για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τα σχολεία θα είχαν ανταποκριθεί επαρκέστερα στις ανάγκες της τηλεκπαίδευσης. 

Οι εκπαιδευτικοί (78%) δηλώνουν ότι η τηλεκπαίδευση δεν πρέπει να διεξάγεται με τον ίδιο τρόπο με τη διά ζώσης, κυρίως διότι είναι διαφορετικές οι δυνατότητες επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τους μαθητές. Ως προς τον επανασχεδιασμό της, εκπαιδευτικοί και μαθητές προτείνουν την εξασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των μαθητών (εξοπλισμός και συνδεσιμότητα).

Το βασικό κώλυμα για τα διαγωνίσματα είναι η αδυναμία διασφάλισης του αδιάβλητου της διαδικασίας στην πλατφόρμα του WeBex. 

Αξίζει να σημειωθεί πως ένας ακόμη παράγοντας που επιβαρύνει την ψυχολογία των μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών είναι οι κακόβουλες εισβολές στις ψηφιακές τάξεις. Το 65,4% των μαθητών αναφέρει τέτοια περιστατικά. Χαρακτηριστικά, μαθητής σημειώνει “[…] θα έπρεπε το σχολείο να μεριμνήσει […] και να σταματήσει το φαινόμενο των εισβολών, γιατί με τις εισβολές χάνεται πολύτιμος χρόνος, υπάρχει αγανάκτηση και η ψυχική υγεία και διάθεση των μαθητών αλλά και των καθηγητών κατρακυλάει”.  Το πρόβλημα θα λυνόταν, αν οι μαθητές πιστοποιούνταν από το ΠΣΔ, όπως οι καθηγητές, κατά την είσοδό τους στο WeBex.

Για πολλούς, άλλωστε, η τηλεκπαίδευση κρίθηκε αναποτελεσματική. «Σωστότερος χαρακτηρισμός θα ήταν “ραδιοφωνική εκπομπή”» ανέφερε μαθητής.

Παρόλα αυτά, η τηλεκπαίδευση αποδεικνύεται και ιδιαιτέρως κουραστική για μαθητές και κυρίως καθηγητές, αν και όχι για τους ίδιους ακριβώς λόγους. Το 40,2% των μαθητών δηλώνει ότι αυξήθηκε ο φόρτος εργασίας τους, ενώ αναφέρουν ότι τους κουράζει η πολύωρη παρακολούθηση μαθημάτων μπροστά από μια μικρή ή μεγάλη οθόνη. Από την άλλη, το 86% των καθηγητών δήλωσε ότι αυξήθηκε ο εξωδιδακτικός χρόνος εργασίας, καθώς υποχρεώθηκαν να αυτοεπιμορφωθούν, να προετοιμάσουν ψηφιακό υλικό και μαθήματα προσαρμοσμένα στις συνθήκες του WeBex ή να διορθώσουν με ψηφιακά μέσα φωτογραφίες χειρόγραφων εργασιών.

Ως προς τον εξοπλισμό σύνδεσης μόνο το 28,2% των καθηγητών δηλώνει ότι είχε όλα τα απαραίτητα μέσα. Οι υπόλοιποι χρειάστηκε να αγοράσουν από Η/Υ ή λαπτοπ (15,2%), έως κάμερες, μικρόφωνο, γραφίδα, εκτυπωτή και να αναβαθμίσουν τη σύνδεσή τους, ενώ κάποιοι (14%) δεν κάλυψαν τις σχετικές ανάγκες για οικονομικούς λόγους.

Από τους μαθητές υπολογιστή είχαν λιγότεροι από τους μισούς (42,7%). Μέσω κινητού συνδεόταν στα μαθήματα το 31% από αυτούς, είτε ελλείψει άλλης συσκευής, είτε επειδή η υπάρχουσα συσκευή δεν ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις των τηλεμαθημάτων, είτε τέλος επειδή αυτό τους βόλευε περισσότερο  (29,2%, 39,4% και 31,4% αντιστοίχως).

Όσον αφορά την προμήθεια συσκευών από το σχολείο, μόνο 2 στους 100 μαθητές δανείστηκαν tablet από αυτό. Στους καθηγητές αυτή η αναλογία βελτιώνεται στο 5,8% (laptop και tablet). Σε κάθε περίπτωση, από τις απαντήσεις τεκμηριώνεται ότι η κρατική συνδρομή στο οικονομικό βάρος της τηλεκπαίδευσης ήταν ελάχιστη. 

Ωστόσο, ελπίδα όλων είναι να παραμείνουν τα σχολεία ανοιχτά διότι, όπως έγραψε μαθήτρια της Γ΄ Λυκείου που θέλει να εισαχθεί σε κάποια ιατρική σχολή, «η τηλεκπαίδευση δεν πρέπει να καθιερωθεί. Είναι πραγματικά ψυχοφθόρα και επιβαρυντική. Με έχει κουράσει να ακούω μόνο ηλεκτρονικές “φωνές”. Με έχει κουράσει να μην έχω ανθρώπινη επαφή. Με έχει κουράσει να είμαι 7 ώρες το πρωί πάνω από την οθόνη και άλλες 4 τα απογεύματα με το φροντιστήριο. Και σίγουρα δεν είναι αποδοτική. Τα κενά είναι τεράστια πλέον και ο χρόνος που χρειάζομαι μόνη μου για να αναπληρώσω είναι πάρα πολύς, δεν μένει χρόνος για μένα. Βλάπτει τους καλούς μαθητές». 

ΠΗΓΗ : Εφημερίδα “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”