Όταν οι ταμπέλες στιγματίζουν τα παιδιά…
της Μαρίνας Κρητικού*
Ταυτίζοντας ένα παιδί με επίθετα που έχουν αρνητική σημασία (άχρηστος, τεμπέλης, ανίκανος), αυξάνεται η πιθανότητα, αργότερα στη ζωή, το παιδί αυτό να εξελιχθεί προσδιορίζοντας τον εαυτό του μέσα από αυτή την ιδιότητα. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Αυτό συμβαίνει επειδή τα παιδιά δεν έχουν την ψυχική και συναισθηματική ικανότητα να αντικρούσουν τα αρνητικά μηνύματα. Οι σημαντικοί άνθρωποι της ζωής τους, οι άνθρωποι μέσα από τους οποίους το παιδί προσδιορίζεται, μαθαίνει για τον εαυτό του και δομεί την αυτοεικόνα του, είναι εκείνοι που θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού.
Με τη γέννηση μας, δεν γνωρίζουμε ούτε ποιοι είμαστε, ούτε ποιοι μας περιβάλλουν. Μεγαλώνοντας και ανακαλύπτοντας σιγά σιγά τον κόσμο, αρχίζουμε να εσωτερικεύουμε το εξωτερικό περιβάλλον. Αν οι φροντιστές μας είναι άνθρωποι ζεστοί, που μας περιβάλλουν με αγάπη, ενώ ταυτόχρονα σέβονται και ικανοποιούν τις ανάγκες μας, τότε θα εσωτερικεύσουμε την αίσθηση της ασφάλειας, αντίθετα αν οι ανάγκες μας ικανοποιούνται μερικώς και με αστάθεια, τότε η αίσθηση που εσωτερικεύουμε είναι αυτή του κινδύνου. Καθώς λαμβάνουμε τα αρνητικά μηνύματα, πιστεύουμε ότι είναι αλήθεια. Όταν για καιρό ακούγαμε ότι ήμασταν ένα ανυπάκουο, ένα ανυπόφορο παιδί, τότε αρχίζαμε και λειτουργούσαμε κάπως έτσι. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, είναι να συντελείται ένας αέναος και ατέρμονος φαύλος κύκλος, όπου οι γονείς μας για να μας «συνετίσουν» μας τόνιζαν το αρνητικό, ενώ εμείς φροντίζαμε να το συντηρούμε, καθώς δεν μπορούσαμε να εσωτερικεύσουμε κάτι θετικό από τα λόγια τους. Στην εφηβεία, πολλές φορές ο έφηβος αρχίζει να αντιδρά στις ταμπέλες αυτές και να τις αμφισβητεί, με έντονο τρόπο πολλές φορές. Η συμπεριφορά του όμως αυτή, είναι αποτέλεσμα της αντίδρασης των γονέων του και είναι πολύ παρορμητική, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανατρέψει την ταμπέλα που είναι πια βαθιά ριζωμένη μέσα του. Κατά την ενηλικίωση συνήθως, αυτά τα παλιά μηνύματα υπάρχουν ακόμη στην ψυχή τους. Ενώ γνωστικά δεν τα πιστεύουν, καθώς γνωρίζουν πια πιο ρεαλιστικά ποιες είναι οι ικανότητες και οι δεξιότητες τους, συναισθηματικά παραμένουν κολλημένοι στα όσα οι γονείς τους έλεγαν για τους ίδιους, μπαίνοντας ξανά και ξανά στη θέση του μικρού παιδιού και βιώνοντας τα ίδια αρνητικά συναισθήματα. Χρειάζεται μεγάλη δουλειά και επιμονή για να ξεπεράσεις αυτά τα αρνητικά βιώματα και να πιστέψεις κάτι διαφορετικό για εσένα. ………………………………..
Η Μαρίνα Κρητικού είναι Ψυχολόγος Υγείας και Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος. Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου