Αλμύρα και φως

 ΑΙΓΑΙΟ,το Ελληνικό Αρχιπέλαγος

 της Μαρίας Ρώτα*

Κυκλάδες: Χαρούμενη συμφωνία σε λευκό και γαλάζιο.

Θάλασσα: Η μοίρα του Κυκλαδίτη!

Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, ο μεγάλος ποιητής του Αιγαίου, έγραψε: “Άξιον Εστί” το απέραντο γαλάζιο! “Άξιον Εστί” το ασύλληπτο μπλε της Ελληνικής Θάλασσας.

Ένα μικρό “τάμα” στην υγρή Ελεούσα... Έγραψε ο αείμνηστος αστέρας της Ελληνικής γραφής Μάριος Πλωρίτης, τιμώντας την Ελληνική θάλασσα: “... Τούτη η λόγχη γης που σπαθίζει την Ανατολική Μεσόγειο, τούτη η αλυσίδα από βουνά γύρω σε στενούς κάμπους, σπρώχνει αναπότρεπτα τους Έλληνες στη θάλασσα. Λιγοστοί λαοί έχουν θηλάσει, βιώσει, αγαπήσει, παλέψει με τη θάλασσα, απ' τη θάλασσα, για τη θάλασσα, όσο οι Έλληνες.

Μιας χώρας αφρογεννημένης και αφροτυλιγμένης, όπως η Ελλάδα, η ιστορία και η καθημερινότητά της, οι πόθοι και τα πάθη της, η ποίησή της, η πράξη και όραμά της, είναι πάνω απ' όλα η θάλασσα. Την νοιώθουμε τροφό μας, αλλά και ερωμένη μας, γόησσα αλλά και Σειρήνα...

Στις φλέβες μας κυλάει θαλασσινό νερό, στα μάτια μας καθρεπτίζονται κύματα, στο νου μας χορεύουν πόντοι και ωκεανοί.... Έλληνες και θάλασσα ταξιδεύουν ζευγαρωμένοι στους αιώνες...”

Από την αρχαιότητα έως σήμερα η θάλασσα αγαπήθηκε, θαυμάστηκε και οι άνθρωποί της πρόσφεραν τόσα πολλά υπέροχα τραγούδια, αλλά και αμέτρητα επίθετα, όπως αφρόεσσα, αφροκυματούσα, ιχθυόεσσα κ.α.

Η Μεσόγειος ήταν πάντα, όπως ανέφεραν οι ποιητές, η δική μας θάλασσα. Προπάντων το Αιγαίο! Είναι η γέφυρα με την Ασία, (όπως έγραφε ο Α. Κάλβος) και είναι κατάσπαρτη από... “χλωρά, μοσχοβολούντα νησιά μέσα σ' ένα πέλαγος πλουτισμένο με πετράδια...

Τοπία σαν την αφροστολισμένη γειτονιά των Κυκλάδων είναι οι Παρθενώνες της Ελληνικής φύσης. Μοναδική παρέα των νησιών είναι ο άγριος χορός των κυμάτων πάνω στους γκρίζους βράχους τους. Κι όμως οι Κυκλάδες είναι ευλογία Θεού! Κι η θάλασσα που τις περιβάλλει ευλογία Θεού είναι κι αυτή. Κι ανάμεσα στη θάλασσα και στον Κυκλαδίτη δεν χωρά καμιά υποκρισία. Μόνο αλληλοσεβασμός!

“Στεφάνι από νησιά

στην αγκαλιά των Κυκλάδων”

Είχε γράψει τον περασμένο αιώνα ο Νορβηγός επισκέπτης των Κυκλάδων Ferdinand Finne: Τούτα τα νησιά των Κυκλάδων πρέπει να τα αισθανθεί κανείς κι όχι να προσπαθήσει να τα εξηγήσει... Ασκούν πάνω σου μια έλξη κι ένα μόνιμο κάλεσμα... Κάθε ένα από τα Κυκλαδονήσια έχει την προσωπικότητά του. Και είναι τούτη πολύ πιο χτυπητή απ' ότι μπορούσα να το φανταστώ.... Και είναι γεμάτα μυστικά πίσω απ' την πρόσοψή τους, μυστικά που πρέπει να ψηλαφίσεις, να τα αισθανθείς για να τα νοιώσεις, σαν να προσφέρονται σ' αυτόν που βάζει το είναι του. Δεν είναι μόνο οι μικροχαρές της καθημερινής ζωής που κάνουν εντύπωση, κρίκο με τον κρίκο μαζεύονται σε μια ολότητα. Η μεγάλη συγκίνηση είναι ένα σύνολο από λεπτομέρειες. Αρμενίζοντας το Αιγαίο, κατάλαβα τι ήταν αυτή η ολότητα. Αργά, ανεπαίσθητα, με είχε συνεπάρει και κυριεύσει μια ζωοδότρα συνέχεια. Μια συνέχεια που οι παλμοί της χτυπάνε πιο γρήγορα και πιο δυνατά εδώ στην Ελλάδα. Πιο δυνατά από οποιαδήποτε άλλη χώρα γνωρίζω. Έχει ένα πολιτισμό, μια παράδοση, ένα Ριζικό αυτή η χώρα, που ξεκινάνε όλα τα ιστορικά της από το μακρινό παρελθόν, περνάνε από το φως της Ιστορίας, φτάνουν στις μέρες μες κι απλώνουν τις αισθαντικές τους κεραίες στο μέλλον.”

Κυκλάδες... Τι ομορφιά!!! Ferdinand Finne – Νορβηγός

 

Οδυσσέας Ελύτης, ο συγγραφέας του “Άξιον Εστί”

Ο Οδυσσέας Ελύτης ήταν ο πιο δυνατός, ο πιο ελληνικός, ο μεγάλος ποιητής του Αιγαίου που τον ενέπνευσαν η θάλασσα, το πέλαγος, τα νησιά, οι Κυκλάδες, οι άνεμοι... Είχε γράψει: “... Τούτα τα νησιά είναι τα στολίδια του Αρχιπελάγους. Και μαζί με τους βράχους, τα αγριολούλουδα και τους θάμνους....” ο Ελύτης έκανε τραγούδι και όπως είπε: τους σημαντικότερους ανέμους:

“Οι σημάντορες άνεμοι που ιερουργούνε

που σηκώνουν το πέλαγος σαν Θεοτόκο,

που φυσούν και ανάβουνε, που σφυρίζουν στα όρη κι έρχονται,

ο Μαϊστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής

ο Πουνέντες, ο Γραίγος, ο Σιρόκος,

η Τραμουντάνα, η Όστρια”

Ανάμεσα σ' αυτούς τους σημάντορες ανέμους της φουσκοθαλασσιάς της χειμωνιάτικης και των καλοκαιρινών μελτεμιών, δίπλα στο ιερό νησί της Δήλου, πατρίδα των δύο θεών, του Απόλλωνα και της Άρτεμης, βρίσκεται η γνωστή γοητευτική Σύρα. Τούτο το νησί, η Συρίη στην εποχή του Ομήρου και Σύρος ή Σύρα σήμερα δεν έχει μια ιδιαίτερη φύση. Παντού τριγύρω απόκρημνοι βράχοι, που διακόπτονται από μικρούς ορμίσκους και κολπίσκους, και θάμνοι με μυρωδιές ευχάριστες...

Όταν όμως το πλοίο πλησιάζει το λιμάνι της Ερμούπολης (πρωτεύουσα των Κυκλάδων), ξεδιπλώνονται και προβάλλονται δύο πανέμορφες πόλεις κτισμένες πάνω σε δύο λόφους, η Άνω Σύρος και η Ερμούπολη.

............................

*Η Μαρία Ρώτα είναι αρχαιολόγος και τακτική συνεργάτιδα της καθημερινής εφημερίδας των Κυκλάδων ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ που τυπώνεται στην Ερμούπολη της Σύρου, στην οποία δημοσιεύθηκε, στο φύλλο της 10ης Ιουνίου 2021.