Ο γενάρχης της Ρωμιοσύνης;

ΜΕΓΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΧΩΡΑ

του Στέλιου Κούκου*

Το άκυρο και ψευδές όνομα «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» ή «Βυζάντιο», όσον αφορά την ονομασία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν Κωνσταντίνου χώρα, Κωνσταντινουχώρα ή κάτι ανάλογο! Πώς λέμε Κωνσταντινούπολη;

Μπορεί, βεβαίως, να μην ίδρυσε κάποια καινούργια χώρα ο Μέγας Κωνσταντίνος, αλλά και το λεγόμενο «Βυζάντιο» δεν ήταν και αυτή κάποια καινούργια χώρα ή κράτος. Μια αρχαία πόλη ήταν.

Πώς, λοιπόν, θα ονομαζόταν, αν τελικά ο Μ. Κωνσταντίνος παρέμενε στη Θεσσαλονίκη, όπου  είχε αποφασίσει αρχικά να δημιουργήσει την Νέα Ρώμη;

Όπως και να έχει η εφεύρεση του «Βυζαντίου» αφορούσε ουσιαστικά την… αποβολή από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία της ανατολικής της πτέρυγας. Και η πτέρυγα αυτή υπήρχε πραγματικά και ιστορικά ως Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία! Στην ουσία, όμως, αποσκοπούσε στον εξοβελισμό ενός ολόκληρου χώρου από την Ευρώπη. (Και μάλιστα εκ των υστέρων).

Μέγας Κωνσταντίνος.
Μανουήλ Πανσέληνος
 Πρωτάτον Αγίου Όρους

Και ο λόγος; Ο ελληνικός χαρακτήρας που περιεβλήθη η Ανατολική Ρωμαϊκή με το πέρασμα των χρόνων και κυρίως ο ανατολικός ορθόδοξος χριστιανισμός! Άλλωστε, οι Δυτικοί είχαν ταυτίσει τους Έλληνες με την Ορθοδοξία και τους αγώνες τους για τη διάσωσή της από τα Δυτικά… ατοπήματα. Δηλαδή, στην ουσία η ενόχληση ήταν πολιτισμική!

Αλλά μήπως και η ίδια η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έμεινε αυτούσια και ανόθευτη από τον ελληνικό πολιτισμό; Κάθε άλλο! Είναι γνωστό πως οι Έλληνες μετά την υποδούλωσή τους στους Ρωμαίους τους «κατέλαβαν» με το πνεύμα. Και δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι αντίστοιχο σε ολόκληρη την ιστορία και σε αυτά τα μεγέθη.

Το ίδιο συνέβη και στη συνέχεια και από μια άλλη πλευρά. Με τη γλώσσα της Θεολογίας δηλαδή την ελληνική, η οποία πέραν από αυθεντική γλώσσα του Ευαγγελίου ήταν και η σημαντικότερη γλώσσα έκφρασης των Πατέρων της Εκκλησίας και το σημαντικότερο μέσο ξεκαθαρίσματος της αλήθειας της και της διατύπωσης της αλήθειας της Εκκλησίας.

 Και ερχόμαστε στον Μέγα Κωνσταντίνο ο οποίος με το διάταγμα της ανεξιθρησκείας, των Μεδιολάνων το 313, όχι μόνο τέμνει την ιστορία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά την αλλάζει άρδην! Για να μην πούμε πως την μεταμορφώνει! Ακόμη και την έννοια της καλής αλλοίωσης. Μήπως, όμως δεν την αλλοιώνει καλώς ή την μεταμορφώνει μόνον την αχανή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την Ευρώπη, αλλά αλλάζει εντός της πλέον και ο ρυθμός του κόσμου ολόκληρου;

Ιερομόναχος Αναστάσιος, «Κωνσταντινούπολη»

Ο Μέγας Κωνσταντίνος ο ισαπόστολος, όπως χαρακτηρίζεται, τέμνει την πολιτική και πολιτισμική ιστορία του κόσμου.

Και όταν αναφερόμαστε στο πρόσωπο του Μεγάλου Κωνσταντίνου δεν πρέπει να ξεχνάμε από τι φοβερό αιματοκύλισμα, και γενοκτονία και εθνοκτονία και εθνοκάθαρση έσωσε ο Μέγιστος των αυτοκρατόρων Κωνσταντίνος τον κόσμο. Τον χριστιανικό κόσμο που θεμελίωσε και έκτισε την Εκκλησία με τα αίματα των Μαρτύρων!

Ενώ δεν θα ήταν άστοχο να επισημάνουμε πως εν πολλοίς τα «θύματα» -οι Μάρτυρες- των διωγμών ήταν είτε ελληνικής καταγωγής είτε μέτοχοι του ελληνικού πολιτισμού! Σ’ αυτούς απευθύνθηκαν πρώτα οι Απόστολοι!

Και οι ίδιοι οι Απόστολοι ήταν αυτοί που εγκαινίασαν το χριστιανικό μαρτυρολόγιο! Ο Ιουδαίος Απόστολος Παύλος ο οποίος ήταν Ρωμαίος πολίτης, μεταφέρθηκε και δικάστηκε, καταδικάστηκε και μαρτύρησε στην Ρώμη! Όπως και ο Απόστολος Πέτρος ο οποίος δεν ήταν Ρωμαίος πολίτης! Η ίδια, λοιπόν, η ρωμαϊκή εξουσία τους καταδίκασε εις θάνατον για την πίστη τους. Κατά συνέπειαν θεωρήθηκε κακούργημα η πίστη τους!

Είναι γνωστό πως στη συνέχεια από την ίδια την εξουσία εκδηλώθηκαν πολύ σκληροί και αιματηροί διωγμοί εναντίον των χριστιανών. Όπως καταλαβαίνετε, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν ήταν ουδετερόθρησκη, ούτε κοσμικό κράτος. Θεώρησε εξ αρχής τους Χριστιανούς ως αποστάτες! Και αποστάτες από την ελληνική θρησκεία!

Εν τω μεταξύ, όπως έμμεσα το υπαινιχθήκαμε, οι ίδιοι οι… αποστάτες ήταν στην ουσία Έλληνες οι οποίοι εγκατέλειψαν την αρχαία ελληνική θρησκεία. Τη δική τους θρησκεία η οποία βεβαίως και αυτή… κατέλαβε τους Ρωμαίους! Δεν ασπάστηκαν μόνο την ελληνική φιλοσοφία και την γλώσσα της, δηλαδή τα ελληνικά, αλλά και τη θρησκεία! (Μπορούμε, τελικά, να πούμε πως εξελληνίστηκαν);

Και το πιο ενδιαφέρον είναι πως οι ρωμαϊκές αρχές, ζητούσαν-απαιτούσαν από τους χριστιανούς να θυσιάσουν στους θεούς των Ελλήνων για να αποδείξουν ότι δεν είναι χριστιανοί! 

Και τότε, έρχεται ο Μέγας Κωνσταντίνος το 313 και υπογράφει το διάταγμα για την ανεξιθρησκεία. Να πρεσβεύει ο καθένας ότι θέλει! Και θα περάσουν ακόμη κάποια χρόνια μέχρι να εφαρμοστεί στην πράξη το διάταγμα των Μεδιολάνων και οι χριστιανοί να μπορούν να λατρεύουν τον Θεό τους στο φως της ημέρας και όχι στις κατακόμβες ως Κρυπτοχριστιανοί.

Μέχρι τότε χύθηκε πολύ αίμα χριστιανικό και ελληνικό. Και η αναφορά μας στην γενοκτονία δεν έχει φυλετική σημασία, αλλά στο γένος των Χριστιανών που μπορούσε να είναι πανσπερμία -άσχετο αν ήταν οι περισσότεροι Έλληνες ή ελληνίζοντες.

Ακόμη και η εθνοκτονία-εθνοκάθαρση που γράψαμε αφορά την ονομασία των Χριστιανών ως έθνος άγιο. Και αυτό το γένος και έθνος υπέστη πραγματικά εγκληματικούς, θανατηφόρους διωγμούς οι οποίοι εκπορεύονταν από το κράτος! Το Ρωμαϊκό κράτος.

Αντίστοιχα μαρτύρια, πέρασαν οι πρώτοι χριστιανοί και κάτω από άλλα καθεστώτα όπως για παράδειγμα το περσικό. Είναι γνωστοί οι Πέρσες άγιοι, όπως οι άγιοι Ιάκωβος και Αναστάσιος, οι οποίοι, όπως διαπιστώνει και ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, πέρασαν από ακόμη πιο φρικτά μαρτύρια από τους πολίτες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Υπήρχαν ιδιαίτερες ευρεσιτεχνίες βασανισμού…

Φυσικά το διάταγμα των Μεδιολάνων δεν αφορά τους Πέρσες υπηκόους. Πρόκειται, όμως, για ένα από τα σημαντικότερα διατάγματα για την αναγνώριση προσωπικών δικαιωμάτων και στην ουσία πεποιθήσεων! Υπάρχει διάθεση, πρόθεση για προστασία μιας… άυλης, «μεταφυσικής», ομολογιακής ευκαιρίας και δυνατότητας της κάθε ύπαρξης. Της πίστης του.

Προσφέρει, δηλαδή, την «άνεση» να πιστεύει κανείς σε ότι θέλει. Και όχι μόνον στους Χριστιανούς! Άλλωστε με το διάταγμα αυτό δεν πέρασαν κάτω από την προστασία της εξουσίας οι πιστοί χριστιανοί. Τους δόθηκε το δικαίωμα να πιστεύουν, να ομολογούν και να λατρεύουν τον δικό τους Θεό.

Με τον Μέγα Κωνσταντίνο σταματά κατά κάποιον τρόπο η «τραγωδία» να είναι ή να δηλώνει κάποιος χριστιανός. Γιατί μέχρι τότε η ομολογία της χριστιανικής πίστης ισοδυναμούσε με καταδίκη σε θάνατο κατόπιν φρικτών βασανιστηρίων. Και δεν τα άντεχαν όλοι…

Και ο Μέγας Κωνσταντίνος νομιμοποιεί την ύπαρξή τους ως θρησκευτική ομάδα, τους δίνει την άνεση της πίστης, της ομολογίας! Και της ίδιας τους της ζωής που πλέον είχε αποκτήσει νέα χαρακτηριστικά.

Ο Χριστός χωρίζει την ιστορία στα δύο και ο Μέγας Κωνσταντίνος κάνει τομή στην πολιτική ιστορία με το διάταγμα της ανεξιθρησκείας! Τον σεβασμό στο προσωπικό και κοινωνικό δικαίωμα της πίστης!

Αποτελεί κορυφαίο σταθμό και όχι μόνον για την χριστιανική πίστη.

Ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας, ο γιος της αγίας Ελένης προσέφερε στην Εκκλησία ειρηνικούς καιρούς και την άνεση να στείλει παντού το αναστάσιμο μήνυμά της. Η εξέλιξη της ιστορίας τον δικαίωσε πλήρως και σε πολλούς τομείς!

Και ιδιαίτερα η μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βυζάντιο. Το στέριωμα αρχικά, και στη συνέχεια ο εξελληνισμός και ο εκχριστιανισμός έδωσε μια άλλη διάσταση στη γεωγραφική περιοχή και κυρίως στα πολιτικά, πολιτισμικά φανερώματα και τις ποικίλες εκφάνσεις της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας!

Χωρίς να ήταν όλα ρόδινα πάντα. Άλλωστε, «διά τας αμαρτίας του γένους ημών» επήλθε και η πτώση της Πόλης! Αυτά όμως θα τα πούμε στις 29 Μαΐου…

Σίγουρα, πάντως, η ποικίλη προίκα της Ρωμανίας -αυτό είναι ένα αυθεντικό όνομα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας- κράτησε και τον ελληνισμό επί τουρκοκρατίας. Στην ουσία η πίστη του!

Και όλο αυτό το οικοδόμημα που άντεξε πάνω από χίλια χρόνια, και ακόμη φεγγοβολά στην οικουμένη, είναι στημένο από τον οραματιστή Μέγα Κωνσταντίνο που του χρωστούμε μεγάλη ευγνωμοσύνη!

Γι’ αυτό και εξαρχής προτείναμε ως πιο έγκυρο όνομα από το «Βυζάντιο» και την «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» την Κωνσταντίνου χώρα! Πράγμα αχρείαστο αφού ως γνωστό είχε και έχει το δικό της όνομα! Και ας μην του κάνει…

Μήπως να κλείσουμε έτσι; «Μα η δικιά μας έχει όνομα/ έχει σώμα και θρησκεία/ και παππού σε μέρη αυτόνομα/ μέσα στην τουρκοκρατία»!

Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες και τις εορτάζουσες!

Αλλά μήπως γιορτάζουμε όλοι μαζί με τον Μέγα Κωνσταντίνο τον γενάρχη της Ρωμηοσύνης;

ΠΗΓΗ: https://www.pemptousia.gr/

…………………………….

*Ο Στέλιος Κούκος (Κύπρος 1958) είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Σπούδασε Δημόσιο Δίκαιο και Πολιτικές Επιστήμες της Νομικής στο ΑΠΘ.