Μύθοι και αλήθειες

 Λειτουργία και χρήση κολυμβητικών δεξαμενών

των: Δρ. Ιωάννα Σπηλιοπούλου* και  Αντωνία Θεοφίλου*

Η πισίνα λειτουργεί εναλλακτικά του θαλάσσιου μπάνιου. Πολλές φορές προτιμάται γιατί βρίσκεται στο κατάλυμα διαμονής,  ή γιατί δεν έχει τον κυματισμό της θάλασσας και κάποιες φορές για λόγους ματαιοδοξίας.

Είναι η λύση για κολύμπι όταν η θάλασσα είναι μακριά ή οι κλιματολογικές συνθήκες είναι αποτρεπτικές. Έχουν όμως αναπτυχθεί διάφορες απόψεις σχετικά με την ποιότητα του νερού της πισίνας, άλλες ευσταθούν και άλλες είναι φανταστικές. Η διερεύνηση του μύθου και της αλήθειας γίνεται υπεύθυνα στην συνέχεια.

Μύθοι	Αλήθειες
Για τον ερεθισμό (τσούξιμο και κοκκίνισμα) των ματιών ευθύνεται η υπερβολική χλωρίωση του νερού	Στην πραγματικότητα ο ερεθισμός των ματιών οφείλεται στις χλωραμίνες και το άζωτο, που είναι παραπροϊόντα της  χλωρίωσης. Αυτές οι ενώσεις που προκαλούν και τη γνωστή «οσμή του χλωρίου» στον αέρα των κολυμβητηρίων, σχηματίζονται από την αντίδραση του υποχλωριώδους  οξέος (παράγεται όταν το χλώριο προστεθεί στο νερό και αποτελεί τη δραστική μορφή του χλωρίου που εκτελεί στην πραγματικότητα το έργο της απολύμανσης) με αμμωνία και άλλες αζωτούχες ενώσεις που εισέρχονται στο νερό από τους λουόμενους υπό μορφή ιδρώτα, ούρων, σάλιου κλπ.
Το κανάλι υπερχείλισης χρησιμεύει μόνο για να μην ξεχειλίζει το νερό της κολυμβητικής δεξαμενής και προκληθεί κίνδυνος ατυχήματος	Το κανάλι υπερχείλισης είναι πολύ σημαντικό στη διατήρηση της κατάλληλης μικροβιολογικής ποιότητας του νερού. Δεδομένου ότι το κύριο μέρος της οργανικής ρύπανσης και μόλυνσης συσσωρεύεται  στην επιφάνεια του νερού, η σωστή λειτουργία του καναλιού υπερχείλισης είναι μεγίστης σημασίας, καθώς μέσω αυτού τα επιφανειακά στρώματα του νερού εξέρχονται από τη δεξαμενή, καθαρίζονται και απολυμαίνονται, και έτσι το νερό επιστρέφει καθαρό και υγιεινό στη δεξαμενή.
Το ντους των επισκεπτών πριν τη χρήση της κολυμβητικής δεξαμενής δεν είναι τόσο σημαντικό	Το ντους βοηθάει στην απομάκρυνση του ιδρώτα, των καλλυντικών, των υπολειμμάτων ούρων και κοπράνων κλπ., με αποτέλεσμα το νερό της κολυμβητικής δεξαμενής να είναι καθαρότερο, να απαιτεί για την απολύμανσή του μικρότερη ποσότητα χημικών και επομένως να είναι περισσότερο ευχάριστο στην κολύμβηση. Χωρίς την τήρηση των κανόνων υγιεινής των κολυμβητών προστίθενται στο νερό οργανικές ουσίες υπό μορφή ιδρώτα, πιτυρίδας, ούρων. Η ένωση των οργανικών αυτών ουσιών με το χλώριο αποτελεί πρόβλημα, καθώς παράγονται αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες, χλωροφόρμιο, αλδεΰδες και τριαλομεθάνια, που είναι επικίνδυνες ουσίες σχετιζόμενες και με την εμφάνιση άσθματος.
Δεν είναι απαραίτητος ο έλεγχος pH του νερού της κολυμβητικής δεξαμενής	Ελέγχοντας το pH του νερού μπορούμε να εξασφαλίσουμε την επικράτηση του υποχλωριώδους οξέος (HOCL) στο νερό, χημική ουσία που κάνει την πραγματική απολύμανση. Πρέπει να συνυπολογίσουμε το pH για να αποφασίσουμε αν το νερό έχει υποστεί πράγματι απολύμανση. Το ιδανικό pH είναι 7.4 – 7.6 για να μην ερεθίζονται τα μάτια και για να διατηρείται το μέγιστο ελεύθερο χλώριο σε απολυμαντική μορφή. Επιπλέον, εξασφαλίζει την καλύτερη προστασία των συστημάτων από διάβρωση και σχηματισμό επικαθίσεων.
Το χλώριο προστατεύει έναντι όλων των παθογόνων	Η χλωρίωση δεν είναι αποτελεσματική για τα πρωτόζωα Cryptosporidium parvum και Giardia lamblia. Σε αυτή την περίπτωση η χρήση κροκκιδωτικών είναι απαραίτητη. Καλύτερη απόδοση έχουν τα φίλτρα ψιλής άμμου, λόγω του μικρού μεγέθους των κύστεων. Αντίθετα, ιδιαίτερα αποτελεσματικοί τρόποι απολύμανσης για την αδρανοποίηση των ωοκύστεων του Cryptosporidium και των κύστεων της Giardiaείναι η υπεριώδης ακτινοβολία UV και το όζον.

*Η Δρ. Ιωάννα Σπηλιοπούλου, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Επικεφαλής Τμήματος Νερών & Τεχνικός Υπεύθυνος ΚΕΔΥ

* Η Αντωνία Θεοφίλου, Τεχνολόγος Ιατρικών εργαστηρίων, MSc, Υπεύθυνη Ποιότητας ΚΕΔΥ

ΠΗΓΗ: Ενημερωτικό δελτίο [Ιούλιος 2016] του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) του Υπουργείου Υγείας.