Ο ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΤΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ IMPERIUM ROMANUM
Ο Μέγας Κωνσταντίνος (272-337) υπήρξε μια μεγάλη και πολυσχιδής μορφή της Ιστορίας και της Εκκλησίας. Μισήθηκε και συκοφαντήθηκε -ιδιαίτερα από αρχαιόθρησκους ιστορικούς, όπως ο Ζώσιμος- όσο λίγοι και το έργο του είναι πολύπλευρο και φυσικά αδύνατο να συνοψιστεί σε ένα μικρό άρθρο. Ο ιστορικός Στήβεν Ράνσιμαν κάνει ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές στο έργο του “Η βυζαντινή θεοκρατία”. Ορισμένα στοιχεία της πολιτείας του είναι τα ακόλουθα:
1. Ευνόησε πολιτικά τους “δυστυχείς και εμπερίστατους”: φτωχούς, γυναίκες, παιδιά, δούλους, αμβλύνοντας σε σημαντικό βαθμό τις άδικες και καταπιεστικές εξουσίες που ασκούνταν πάνω τους και αυξάνοντας τα (πολιτικά και κοινωνικά) δικαιώματά τους. Με αυτόν τον τρόπο εγκαινίασε την εντυπωσιακή κοινωνική πολιτική άλλων Αυτοκρατόρων, που έφτασαν τελικά μεταξύ άλλων στην πρωιμότατη -στο ύστερο Βυζάντιο- κατάργηση της δουλείας
2.
Σταμάτησε τις διώξεις κατά του χριστιανισμού, με το περιβόητο Διάταγμα των Μεδιολάνων (ή της Ανεξιθρησκείας), ένα εντυπωσιακά ρηξικέλευθο, ακόμη και για σήμερα, νομικό κείμενο του 313 μ.Χ.- αρκεί να θυμηθούμε ότι το αίτημα της θρησκευτικής ελευθερίας ή ακόμη και της ανεκτικότητας παραβιάστηκε συχνότατα ανά τους αιώνες που ακολούθησαν
3. Ο Μ. Κωνσταντίνος δε βαπτίστηκε παρά πολύ αργότερα στη ζωή του, ωστόσο θεώρησε τον εαυτό του επίδοξο “επίσκοπον των έξω” δηλαδή πολιτικό “διάκονο των βιοτικών πραγμάτων”, ενώ έχοντας μεν συγκαλέσει την Α’ Οικουμενική Σύνοδο (Νίκαια Βιθυνίας, 325 μ.Χ.), όπως ήταν το νομότυπο τότε, δεν παρενέβη καθόλου σε αυτήν, αλλά συμμετείχε ως απλός παρατηρητής των εκκλησιαστικών προσώπων
Τέλος, και παρ’ όλα τα επιτεύγματά του, αξίζει να αναφερθεί ότι ο Μ. Κωνσταντίνος, δε θεωρήθηκε από τους Πατέρες της Εκκλησίας, κάτι αντίστοιχο του “μονοκράτορα Θεού”. Οι απόψεις του Ευσεβίου Καισαρείας, όπως διατυπώνονται στον “Τριακονταετηρικό”, δεν γίνονται δηλαδή παραδεκτές- άλλωστε ο ίδιος ο Ευσέβιος έτεινε σαφώς σε δογματική παρέκκλιση. Η αυτοκρατορία που εγκαθίδρυσε ο Κωνσταντίνος με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στη Νέα Ρώμη ξεπέρασε πράγματι τα χίλια χρόνια ζωής -κάτι αντίστοιχο συνέβη και με πολιτικούς θεσμούς της Δυτικής Ευρώπης- αλλά χωρίς να έχουν προηγηθεί εκθειαστικές ή χιλιαστικές απόψεις για τη “Χριστιανική Οικουμένη” που, ως ένα σημαντικό βαθμό, εκπροσώπησε, ιδιαίτερα στην αρχή της, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Ας είναι οι πρεσβείες του και η ιστορική μνήμη διηνεκείς και όσοι ασχολούνται με την πολιτική, αλλά και το σύνολο του λαού -εκλογείς και εκλεγόμενοι-, ας διδαχθούν από το πλούσιο παράδειγμά του…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου