Νηφάλια κρίση και ισορροπημένη αντίληψη

Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΩΝ ΛΑΘΩΝ

του Κώστα Γεωργουσόπουλου*

Ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος παγκοσμίως ιστορικός είναι ο Θουκυδίδης. Διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστήμια των πέντε ηπείρων και είναι κύριο μάθημα σε στρατιωτικές σχολές, όπως η Αμερικανική Σχολή Πολέμου.

Αυτός λοιπόν ο ορθολογιστής ιστορικός που αποσκοράκισε τους θεούς και την όποια σύμπραξή τους στα ανθρώπινα (ανεξάρτητα αν τον επικαλούνται οι ηγέτες των αντιπάλων, ποντάροντας στην αφέλεια των λαϊκών στρωμάτων), αυτός για τον οποίο αποδείχτηκε με τη φιλολογική στατιστική ότι κυριάρχη και συχνότερη έννοια στην Ιστορία του είναι «το εικός», το «εικότως», το «εικός εστίν», δηλαδή ότι είναι λογικώς και φυσικώς δεδομένο, αυτός που, στρατηγός όντας, όταν απέτυχε να καταλάβει την Αμφίπολη, αναφερόμενος στα ίδια γεγονότα στην Ιστορία του και στην αποτυχία του η οποία είχε ως αποτέλεσμα να δικαστεί στην Αθήνα εις θάνατον, δηλώνει, εκθέτοντας την αποτυχία του αιωνίως στο παγκόσμιο κοινό (ο ίδιος είχε αποκαλέσει την Ιστορία του «κτήμα εξαεί»), ότι «καταδικάστηκε δικαίως»!

Αυτός λοιπόν ο ιστορικός εκκινώντας την Ιστορία του και ανιχνεύοντας τα παλαιότερα αίτια που οδηγούν στις συγκρούσεις, αναφερόμενος στην τρωική εκστρατεία των Ελλήνων, παραβλέπει το μύθευμα ότι έγινε για την απαγωγή της Ελένης και τολμηρά διαπιστώνει «οι πρόγονοί μας ήσαν ληστές»• άρα ανάγει την τρωική εκστρατεία σε διαιώνια έκτοτε οικονομικά αίτια. Οι φτωχοί πλέον Μυκηναίοι ξεκίνησαν να κατακτήσουν τις πλούσιες περιοχές της Μικράς Ασίας για πλιάτσικο. Και έκτοτε για χρυσό, πετρέλαιο, διαμάντια, φτηνά χέρια και βάσεις πυραύλων!

Διαβάζω πως ετοιμάζεται καινούργιο βιβλίο Ιστορίας. Πάλι ένα και μοναδικό με την επίσημη βούλα του ισχύοντος πολιτικού καταστημένου. Αναφέρθηκα στο προηγούμενο στη μοναδική ελληνική εκπαιδευτική αναπηρία του μόνου βιβλίου χωρίς αντίπαλο προς συζήτηση στην εκπαίδευση, βιβλίου άλλου ύφους, μεθόδου και αξιολόγησης της ιστορικής ύλης.

Η ιστορία ενός λαού δεν είναι μόνο οι δόξες και οι νίκες και τα επιτεύγματα. Αυτά συνήθως και τα καλλιεργούμε, αυτά δημιουργούν τα σύνδρομα της εκλεκτής ράτσας, της μοναδικής προσφοράς κ.τ.λ.

Είναι καλό η Ιστορία να ερευνά, στην εκπαίδευση όπου οι νέοι οφείλουν να δημιουργήσουν νηφάλια κρίση και ισορροπημένη αντίληψη για τις ανθρώπινες συμπεριφορές, και τις ήττες, και τις αποτυχίες, και την πανωλεθρία, και τις καταστροφές, και τα εγκλήματα εις βάρος ιδεολογικά αντίθετων και αλλοθρήσκων και αλλοφύλων, ομοεθνών και αλλοεθνών.

Η εξορία του Αριστείδη, ο θάνατος του Θεμιστοκλή (του νικητή της Σαλαμίνας) στην Περσία! Η δολοφονία του Καποδίστρια, η εκλογική ταπεινωτική ήττα του Τρικούπη, οι απόπειρες δολοφονίας του Βενιζέλου, η Μικρασιατική Καταστροφή, οι συνεργάτες των Στρατευμάτων Κατοχής, αλλά και οι ποικιλώνυμες χούντες (στρατιωτικός σύνδεσμος, Πάγκαλος, Πλαστήρας, Μεταξάς, Παπαδοϊωαννίδηδες) ιστορικά είναι πιο ωφέλιμες για τους νέους, όταν εντοπίζονται οι ζημιές, οι οπισθοδρομήσεις, οι φανατισμοί, οι εξορίες, οι εκτελέσεις, τα φακελώματα.

Οταν έγινε το πραξικόπημα των συνταγματαρχών (1967), καθηγητής στο Δημόσιο, το πρώτο πρωί που άνοιξαν τα σχολεία διάβασα την απαγόρευση της διδασκαλίας της Πολιτικής Αγωγής, διάβασα ποια άρθρα του Συντάγματος καταργούνται και βέβαια το άρθρο του Συντάγματος που απαιτεί την αντίσταση σε όποια απόπειρα κατάλυσης του πολιτεύματος επιχειρείται.

Ο Θουκυδίδης αυτό έκανε, και ο Ηρόδοτος και ο Ξενοφών και ο Πολύβιος, αλλά και ο Παπαρρηγόπουλος.

 

......................................

*Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος ήταν φιλόλογος, αρθρογραφός, επιφυλλιδογράφος, θεατρικός κριτικός. Το  άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»,  στις 4 Οκτωβρίου 2018