Σε 16 ερωτήσεις – απαντήσεις

 Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τα εμβόλια

Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων είναι δεδομένη για την υγεία των ανθρώπων επιμένει η επιστημονική κοινότητα. Υπάρχουν και φωνές που υποστηρίζουν ότι έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Στο μέσον αυτής της διχογνωμίας, οι γονείς. Διερωτώνται: Να εμβολιάσουν τα παιδιά ή όχι;  Στην εποχή της υπερπληροφόρησης η απάντηση έχει δυσκολίες.
Παρουσιάζεται από το ένθετο ΥΓΕΙΑ της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, της Κυριακής 7 Οκτωβρίου 2018, ο διάλογος για τα εμβόλια. Σε 16 ερωτήσεις  και  απαντήσεις γίνονται ευδιάκριτοι οι μύθοι και οι προκαταλήψεις για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων!

1 Τι είναι τα εμβόλια;

Τα εμβόλια παρασκευάζονται με μια μικρή ποσότητα νεκρών ή εξασθενημένων μικροβίων ή ιών, ή και από τμήματα αυτών.

Βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να μάθει πώς να προστατεύεται από τις πολύ σοβαρές ασθένειες. Τα εμβόλια είναι ένας ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος για να εξασφαλίσετε ότι εσείς και τα παιδί σας δεν θα αρρωστήσετε πολύ από την πραγματική ασθένεια.

2 Τι είναι το ανοσοποιητικό σύστημα;

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα ειδικό δίκτυο στο σώμα που προστατεύει από τα μικρόβια, όπως τα βακτηρίδια και τους ιούς που προκαλούν ασθένειες. Μέσα από μια σειρά βημάτων που ονομάζονται ανοσοαπόκριση, το ανοσοποιητικό σύστημα μαθαίνει πώς να αναγνωρίζει τα μικρόβια για να τα καταπολεμά αν το παιδί σας εκτεθεί σε αυτά στο μέλλον.

Το παιδί σας καθημερινά, μέσα και έξω από το σπίτι εκτίθεται σε χιλιάδες μικρόβια. Ακόμα και ένα φιλί από ένα άλλο παιδί μπορεί να είναι γεμάτο μικρόβια.

Τα περισσότερα από αυτά τα μικρόβια είναι αβλαβή και αντιμετωπίζονται εύκολα από το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας. Κάποια όμως από αυτά μπορεί να κάνουν το παιδί σας πολύ άρρωστο.

Χάρη στον εμβολιασμό, το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας μαθαίνει πώς να αναγνωρίζει τα επιβλαβή μικρόβια.

Τα εμβόλια βοηθούν το παιδί σας να αναπτύξει τις απαραίτητες άμυνες για την καταπολέμηση της νόσου και να παραμείνει υγιές.

3 Πώς λειτουργούν τα εμβόλια;

Τα νεκρά ή εξασθενημένα μικρόβια σε εμβόλια βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας να φτιάξει δύο σημαντικά εργαλεία: αντισώματα και ανοσοποιητική μνήμη. Τα εργαλεία αυτά, σε συνεργασία μεταξύ τους, θα βοηθήσουν το παιδί σας να αναγνωρίσει και να αγωνιστεί εναντίον των μικροβίων εάν εκτεθεί σε αυτά στο μέλλον.

Τα περισσότερα παιδιά προστατεύονται πλήρως μετά τον εμβολιασμό τους. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν ποτέ δεν θα νοσήσουν από σοβαρές ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, κάποια από τα παιδιά που έχουν εμβολιαστεί εξακολουθούν να κινδυνεύουν να νοσήσουν. Αυτό είναι πιο συχνό σε παιδιά με πρόβλημα υγείας που επηρεάζει το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Αν εκτεθούν σε κάποια από αυτές τις ασθένειες για τις οποίες έχουν εμβολιαστεί, μπορεί να αναπτύξουν ήπια συμπτώματα, αλλά δεν θα υποστούν σοβαρές επιπλοκές.

Είναι ακριβώς όπως… οι ζώνες ασφαλείας δεν είναι 100% αποτελεσματικές στην προστασία σας κατά την οδήγηση, αλλά μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρού τραυματισμού.

4 Πώς χορηγούνται τα εμβόλια;

Τα περισσότερα εμβόλια γίνονται με ένεση στον άνω βραχίονα ή στον μηρό. Το παιδί σας μπορεί να εμβολιαστεί με ασφάλεια με περισσότερα από ένα εμβόλια κάθε φορά. Ορισμένα εμβόλια προστατεύουν από διάφορες ασθένειες με μία μόνο δόση, ενώ για άλλα πρέπει να γίνουν περισσότερες από μία επαναληπτικές δόσεις.

5 Τι γίνεται αν το παιδί μου δεν μπορεί να εμβολιαστεί;

Μερικά παιδιά δεν μπορούν να κάνουν συγκεκριμένα εμβόλια λόγω αλλεργικών αντιδράσεων ή άλλων ιατρικών καταστάσεων.

Μπορείτε σε αυτή την περίπτωση να βοηθήσετε στην προστασία των παιδιών, ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους που ανήκουν στο άμεσο κοντινό περιβάλλον τους να εμβολιαστούν.

6 Αφού τα νοσήματα αυτά έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, γιατί το παιδί μου πρέπει να εμβολιαστεί;

Ασθένειες που κάποτε ήταν πολύ συχνές στην παιδική ηλικία είναι τώρα σπάνιες  λόγω των εμβολίων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν. Ακόμα και ένα κρούσμα ιλαράς μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα όταν οι άνθρωποι δεν είναι εμβολιασμένοι.

Δεν είναι εύκολο να πείτε ποιος μεταφέρει το μικρόβιο ή αν το παιδί σας έχει εκτεθεί στο νόσημα αυτό.

Πολλές ασθένειες που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με εμβόλια δεν έχουν καμία θεραπεία ή αντιμετώπιση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορεί να χάσουν τη μάχη για τη ζωή τους από τις επιπλοκές μιας νόσου.

7 Γιατί πρέπει να συνεχίζουμε τον εμβολιασμό;

Για να εξηγήσουμε καλύτερα τη σημασία του εμβολιασμού, ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε εν μέσω μιας επιχείρησης διάσωσης μιας βάρκας που είναι τρύπια και γεμάτη με νερό (ασθένειες).

Αδειάζουμε (εμβολιάζουμε) γρήγορα το νερό και τώρα το σκάφος είναι σχεδόν στεγνό και δεν κινδυνεύει. Αν σταματήσουμε την άντληση του νερού (δηλαδή, να εμβολιάζουμε), η διαρροή θα συνεχιστεί (οι μολυσματικές ασθένειες θα εξακολουθούν να υπάρχουν).

8 Τα εμβόλια είναι ασφαλή;

Τα εμβόλια είναι ασφαλή και παρέχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία των παιδιών καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Πολλοί γονείς με μικρά παιδιά δεν έχουν δει τις ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό και δεν γνωρίζουν πόσο σοβαρές είναι οι ασθένειες αυτές.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι γονείς να ανησυχούν περισσότερο για τις παρενέργειες των εμβολίων από τις ίδιες τις ασθένειες που προλαμβάνονται με τους εμβολιασμούς.

9 Πώς εγκρίνονται τα εμβόλια;

Όπως όλα τα φάρμακα, τα εμβόλια πρέπει να περάσουν από μια σειρά δοκιμών προτού χρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν πολλά συστήματα για την παρακολούθηση της δημιουργίας, της χρήσης και της ασφάλειας των εμβολίων.

Οι αντιδράσεις εμβολίων αναφέρονται από τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης στις τοπικές αρχές δημόσιας υγείας για να διασφαλιστεί ότι οι ασυνήθεις ή απροσδόκητες αντιδράσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν γρήγορα.

10 Είναι το εμβόλιο πιο ασφαλές από το να περάσεις την πραγματική ασθένεια;

Ναι. Το φυσικό ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας δεν έχει κανένα πρόβλημα να χειρίζεται τα ασθενή ή νεκρά μικρόβια σε ένα εμβόλιο. Το παιδί σας μπορεί να κάνει ήπιο πυρετό, να παρουσιάσει πόνο και πρήξιμο στο σημείο του εμβολιασμού, αλλά αυτές οι ανεπιθύμητες παρενέργειες διαρκούν μόνο λίγες ημέρες και δεν διαταράσσουν τις καθημερινές του δραστηριότητες.

Ωστόσο, εάν ένα μη εμβολιασμένο παιδί κολλήσει την πραγματική ασθένεια, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι σοβαρό ή ακόμα και θανατηφόρο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ενεργά μικρόβια πολλαπλασιάζονται γρήγορα και το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

11 Γιατί πρέπει να εμβολιάσω το παιδί μου σε τόσο μικρή ηλικία;

Το πρόγραμμα εμβολιασμού έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει το παιδί σας προτού εκτεθεί σε πολύ σοβαρά νοσήματα. Τα παιδιά εμβολιάζονται νωρίς στη ζωή επειδή είναι ευάλωτα σε ασθένειες και οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές για την υγεία και τη ζωή του.

Αν το παιδί σας εμβολιαστεί εγκαίρως, θα έχει τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία όσο το δυνατόν νωρίτερα.

12 Μπορεί το παιδί μου να κάνει περισσότερα από ένα εμβόλιο κάθε φορά;

Ναι. Ορισμένα εμβόλια δίδονται από κοινού για να προστατεύουν από διάφορες ασθένειες ταυτόχρονα. Το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας είναι εκπληκτικό.

Μπορεί εύκολα να χειριστεί περισσότερα από ένα εμβόλια ταυτόχρονα με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

13 Τι θα συμβεί αν χάσουμε κάποια δόση;

Μπορεί για διαφόρους λόγους να μην μπορέσατε να κάνετε κάποια δόση εμβολίου στο παιδί σας. Είναι πολύ σημαντικό μόλις μπορέσετε να επιστρέψετε άμεσα στο χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών.

Ζητήστε από τον παιδίατρό σας, το συντομότερο δυνατόν, να σας ενημερώσει εκτιμώντας ποια εμβόλια είναι απαραίτητα για το παιδί σας, ποια έχει ήδη κάνει και ποια πρέπει να επαναλάβει άμεσα.

14 Αν μετακινηθούμε;

Εάν μετακινηθείτε σε άλλη χώρα, το πρόγραμμα εμβολιασμού του παιδιού σας ενδέχεται να αλλάξει. Μόλις μετακινηθείτε, επικοινωνήστε με τον νέο φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας για να πληροφορηθείτε ποια εμβόλια μπορεί να χρειαστούν.

Θυμηθείτε να πάρετε μαζί σας το βιβλιάριο εμβολιασμού του παιδιού σας.

15 Ποιο είναι το κόστος των εμβολίων;

Ο εμβολιασμός είναι δωρεάν σε όλη τη χώρα, για όλα τα παιδιά, ακόμα και για τα ανασφάλιστα.

Θυμηθείτε να ελέγξετε ότι οι εμβολιασμοί των παιδιών σας, αλλά και

οι δικοί σας, είναι ενημερωμένοι σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Ο εμβολιασμός για κάποιες ασθένειες (διφθερίτιδα, τέτανο, γρίπη) συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής. Κάποια από αυτά πρέπει να γίνουν σε εγκυμονούσες (κοκίτη, γρίπης) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κάποια πρέπει να γίνουν σε μεγαλύτερες ηλικίες (έρπητα ζωστήρα, πνευμονιοκόκκου κ.λπ.).

16 Γιατί είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τον εμβολιασμό του παιδιού σας;

Μπορεί να ζητηθεί απόδειξη εμβολιασμού. Οι γονείς ή οι κηδεμόνες οφείλουν κατά την έναρξη του σχολείου ή της παιδικής μέριμνας να ενημερώσουν εάν το παιδί είναι εμβολιασμένο σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Αυτό είναι απαραίτητο για την πρόληψη της εξάπλωσης σοβαρών ασθενειών σε αυτά τα περιβάλλοντα.

Επίσης, το ιστορικό εμβολιασμού του παιδιού σας είναι χρήσιμο εάν ποτέ χρειαστεί να επισκεφθείτε άλλον γιατρό ή εάν ταξιδέψετε στο εξωτερικό.