Οι Άγιοι της Γλυφάδας

Κωνσταντίνος και Ελένη Ισαπόστολοι

της Μαρίας Ρώτα*  

Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας: Βασιλεύς του Βυζαντίου. Ήταν γιος του Κωνσταντίου Χλωρού και της Ελένης (της μετέπειτα αγίας). Γεννήθηκε στην Ναϊσό (της Νοτιοσλαβίας) περί το 285 μ.Χ.
Ο πατέρας του Κωνστάντιος ήταν Καίσαρ της Ρώμης από το 305 μ.Χ. μετά τον Διοκλητιανό. Ο Κωνσταντίνος εκπαιδεύτηκε άριστα από τον πατέρα του και αποκτά εξαιρετική φήμη ως στρατιωτικός ηγέτης, ώστε μετά τον θάνατο του Κωνστάντιου, με ενθουσιασμό πολίτες και στρατιωτικοί τον εκλέγουν διάδοχό του. Βέβαια υπήρξαν και εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ αρχόντων του ρωμαϊκού κράτους που επεδίωκαν την εξουσίαν, όπως ο Λικίνιος, ο Μαξιμίνος, ο Μαξέντιος κ.α.

 Ο Κωνσταντίνος νικητής και θριαμβευτής εισέρχεται στη Ρώμη και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό και από τον λαό και από την σύγκλητο. Μετά τρία χρόνια από την επιτυχία του, το 315, έγινε στη Ρώμη η αψίδα όπου έγραψαν: “κατά θείαν έμπνευσιν επήλθε η νίκη!”
Παρ' ότι ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος έως το τέλος της ζωής του δεν ήταν χριστιανός, (βαπτίστηκε λίγο πριν το θάνατό του) εν τούτοις ήταν πολύ φιλικός προς τους Χριστιανούς. Βέβαια, σεβόταν την χριστιανική πίστη της μητέρας του Ελένης. Ο Χριστιανισμός απέκτησε, τότε, μόνιμη ύπαρξη και φυσικά οι εκκλησίες ήταν ελεύθερες και να χτίζονται και να γίνονται λειτουργίες.

Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη παρουσιάζουν
τον Τίμιο Σταυρό.  Vasily Sazonov (1789–1870)

Η Ρώμη, βέβαια, εκείνη την εποχή, το 4ο αιώνα ήταν απλωμένη σε πολλές περιοχές και χώρες, όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και σε άλλες χώρες της Μεσογείου. Και σε κάθε περιοχή υπήρχε και ο υπεύθυνος άρχοντας. Μερικοί από τους 7 – 10 που υπάγονται στον Ρωμαίο αυτοκράτορα επιθυμούν να γίνουν εκείνοι αυτοκράτορες και έτσι δημιουργούνται διάφορες συγκρούσεις. Χάριν της ειρήνης του κράτους ο Κωνσταντίνος συγκαλεί την Α' Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια (325) ζητώντας από όλους να σταματήσουν οι έριδες και να σεβαστούν την ενότητα του κράτους και τη θρησκεία των κατοίκων. Ο ίδιος ιδιαίτερα σεβάστηκε τον Χριστιανισμό.

Η πρωτεύουσα μεταφέρεται!

Helena of Constantinople
by Cima da Conegliano , 1495 

Και προ του Κωνσταντίνου, πολλοί αυτοκράτορες ήθελαν να μεταφέρουν από τη Δύση στην Ανατολή την πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους. Ο Μέγας Κωνσταντίνος για πολλούς λόγους, θρησκευτικούς, πολιτικούς κ.α. θέλησε και κατόρθωσε να μεταφέρει την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στο αρχαίο Βυζάντιο. Στις 11 Μαΐου 330 γίνονται τα εγκαίνια της νέας πόλης που ονομάστηκε “Νέα Ρώμη” από τον Κωνσταντίνο και αργότερα έλαβε το όνομα Κωνσταντινούπολη προς τιμήν του Ιδρυτού της.
Το 335 ο Κωνσταντίνος είχε σχεδιάσει να χωρίσει το τεράστιο κράτος, παραδίδοντάς το στους απογόνους του. Είχε 3 γιούς, τον Κωνσταντίνο, τον Κωνστάντιο και τον Κώνσταντα, 2 θυγατέρες και τρεις ανιψιούς. Το σχέδιό του, όμως δεν πραγματοποιήθηκε. Προετοίμαζε ένα νέο πόλεμο κατά των Περσών. Ήταν 3 Απριλίου 337 όταν ξεκίνησε την προετοιμασία της επίθεσης. Και... δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Στις 22 Μαΐου του ίδιου έτους πέθανε χωρίς να είναι κοντά του κανείς από τους συγγενείς του. Λίγες ώρες πριν βαπτίστηκε χριστιανός από τον Επίσκοπο Νικομήδειας Ευσέβιο. Η κηδεία του έγινε στην Κωνσταντινούπολη και ο ενταφιασμός στον ναό των Αγίων Αποστόλων παρόντος του γιου του Κωνσταντίνου που ταξίδεψε από την Αντιόχεια που ήταν η έδρα του. Ο Κωνσταντίνος υπήρξε ένας μεγάλος ηγέτης και στον στρατιωτικό και στον πολιτικό τομέα. Για τον Χριστιανισμό υπήρξε ισαπόστολος και άγιος και για την ιστορία (όπως γράφουν οι ειδικοί) υπήρξε Μέγας!

Αγία Ελένη

Η βασίλισσα, η ισαπόστολος, η μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ήταν Ελληνίδα και γεννήθηκε το 247 στο Δρέπανον της Βιθυνίας, το οποίο αργότερα ο υιός της Κωνσταντίνος το μετονόμασε “Ελενόπολη” προς τιμήν της μητέρας του. Καταγόταν από μια οικογένεια όχι σημαντική. Ο πατέρας της είχε ένα απλό ξενοδοχείο. Όταν πέρασε από κει ο ευγενής Ιλλυριός αξιωματικός Κωνστάντιος ο Χλωρός που έμεινε λίγες ημέρες εκεί, γνώρισε την 23χρονη Ελένη, την παντρεύτηκε (με ειδικό νόμο που αφορούσε τους ευγενείς εάν επρόκειτο να νυμφευθούν γυναίκα λαϊκής καταγωγής). Η Ελένη επιδόθηκε από το 320 σε έργα κοινωφελή και χριστιανικής φιλανθρωπίας. Όταν δε ταξίδεψε και έφθασε στην Ιερουσαλήμ το 326, που ήταν η ιδιαίτερη επιθυμία της, έμεινε εκεί αρκετό διάστημα και ερευνώντας κατόρθωσε να αποκαλύψει τον Γολγοθά και τον τάφο του Χριστού, όπως επίσης βρήκε και τον Σταυρό Του!!!
Σ' αυτούς τους τόπους ο Αδριανός είχε φροντίσει (για να μην βρεθούν από Χριστιανούς), στον Γολγοθά είχε τοποθετήσει ένα άγαλμα της Αφροδίτης και στον Τάφο του Χριστού είχε τοποθετήσει άγαλμα του Δία.
Η Αγία Ελένη χρηματοδότησε την θεμελίωση Ναών εις τον χώρο της Ανάστασης, στο Σπήλαιο της Βηθλεέμ, που ήταν το Σπήλαιο της Γεννήσεως και στο Όρος της Αναλήψεως του Χριστού. Πέθανε σε ηλικία 81 ετών το 328.
Ο γιος της Κωνσταντίνος την ανακήρυξε Αυγούστα και όταν ιδρύθηκε η Κωνσταντινούπολη το 330, υψώθηκαν στην είσοδο δύο στήλες με τα ονόματα: “Κωνσταντίνου και Ελένης” και στη μέση υπήρχε σταυρός με την επιγραφή: “Εις Άγιος, εις Κύριος Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός Αμήν” Η εκκλησία την αποκάλεσε Ισαπόστολον και την ανακήρυξε Αγία.

Πνευματική ταυτότητα της Ευρώπης

“Τέσσερα μεγάλα γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησαν ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη σφράγισαν την ιστορία της Ευρώπης:
1. Την απόφαση του Διατάγματος των Μεδιολάνων, (313) που κηρύσσει την ανεξιθρησκεία και παύει τους διωγμούς των Χριστιανών.
2. Την μεταφορά της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας από την Παλαιά στη Νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη (εγκαίνια 11 Μαΐου 330).
3. Τη σύγκληση της Α' Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια, η οποία καταδίκασε τον Αρειανισμό.
4. Την εύρεση του Τιμίου Σταυρού στους Αγίους Τόπους”
 
Υ.Γ.  Ισαπόστολος: Το ιερό πρόσωπο, του οποίου το έργο αναγνωρίζεται ως ίσο με εκείνο των αποστόλων.
…………………………………
* Η Μαρία Ρώτα είναι αρχαιολόγος και τακτική συνεργάτης της καθημερινής εφημερίδας των Κυκλάδων ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ που τυπώνεται στην Ερμούπολη της Σύρου, στην οποία δημοσιεύθηκε, στο φύλλο της 19ης Μαΐου 2017, το άρθρο της.