ΝΤΑΧΑΟΥ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ (ΚΟΛΑΣΤΗΡΙΟ) ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου ιδρύθηκε από τους Ναζί το Μάρτιο του 1933 και βρισκόταν περίπου 16 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Μονάχου στη νότια Γερμανία. Στο στρατόπεδο αυτό μεταφέρθηκαν αρχικά Γερμανοί κομμουνιστές, σοσιαλοδημοκράτες, συνδικαλιστές, μάρτυρες του Ιεχωβά, Ρομά (Τσιγγάνοι), ομοφυλόφιλοι και κατ'επανάληψη εγκληματίες. Ο αριθμός των Εβραίων αιχμαλώτων στο Νταχάου αυξήθηκε μετά τα γεγονότα της Kristallnacht Νύχτας των Κρυστάλλων (10-11 Νοεμβρίου 1938) όταν περισσότεροι από 10.000 Εβραίοι άνδρες φυλακίστηκαν εκεί. Ο αριθμός των κρατουμένων που φυλακίστηκαν στο Νταχάου από το 1933 έως το 1945 ξεπερνά τα 188.000 άτομα.

 Ο αριθμός των κρατουμένων που πέθαναν στο κύριο στρατόπεδο και τα δευτερεύοντα στρατόπεδα από τον Ιανουάριο του 1940 έως το Μάιο του 1945 ανέρχεται σε τουλάχιστον 28.000, στους οποίους θα πρέπει να προσθέσουμε τα άτομα που απεβίωσαν εκεί από το 1933 έως τα τέλη του 1939. Πιθανότατα δεν θα μάθουμε ποτέ τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που πέθαναν στο Νταχάου. Το στρατόπεδο Νταχάου ήταν ένα κέντρο εκπαίδευσης για τους δεσμοφύλακες στρατοπέδων συγκέντρωσης των SS, ενώ η οργάνωση και η καθημερινή πρακτική του αποτέλεσε το πρότυπο για όλα τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στο Νταχάου Γερμανοί γιατροί εκτελούσαν ιατρικά πειράματα σε κρατούμενους, όπως πειράματα για τη μελέτη ασθενειών που προκαλούνται από μεγάλο υψόμετρο χρησιμοποιώντας ένα θάλαμο αποσυμπίεσης, πειράματα για την ελονοσία και τη φυματίωση, πειράματα υποθερμίας και δοκιμές νέων φαρμάκων. Εξαιτίας αυτών των πειραμάτων εκατοντάδες κρατούμενοι πέθαναν ή απέκτησαν μόνιμες αναπηρίες. Οι κρατούμενοι στο Νταχάου εκμισθώνονταν επίσης ως εργάτες "σκλάβοι" βοηθώντας στη λειτουργία του στρατοπέδου, σε κατασκευαστικά έργα, καθώς και σε μικρές βιοτεχνίες. Το Νταχάου διέθετε περισσότερα από 30 μεγάλα δευτερεύοντα στρατόπεδα στα οποία 30.000 κρατούμενοι κατασκεύαζαν όπλα για το γερμανικό στρατό. Χιλιάδες κρατούμενοι πέθαναν από την εξάντληση λόγω της συνεχούς σκληρής εργασίας. Το 1945 στο Νταχάου κατέφθαναν συνεχώς μεγάλοι αριθμοί κρατουμένων από τα εκκενωμένα στρατόπεδα στην ανατολική Ευρώπη και οι επιδημίες τύφου άρχισαν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Στις 29 Απριλίου 1945 αμερικανικές δυνάμεις απελευθέρωσαν το Νταχάου. Καθώς πλησίαζαν το στρατόπεδο, ανακάλυψαν περισσότερα από 30 σιδηροδρομικά βαγόνια γεμάτα πτώματα.

ΠΗΓΗ: ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

Ελληνική μαρτυρία

Στο Νταχάου, οι Ναζί συνέχιζαν να στοιβάζουν ψυχές και με το ξεκίνημα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, η επιχείρηση εξόντωσης εκατομμυρίων Εβραίων και άλλων κοινωνικών ομάδων θέριεψε.

Το ­­­Νοέμβριο του 2008, η ιστορικός Φωτεινή Τομαή δημοσιεύει στο «ΒΗΜΑ» μέρος της μαρτυρίας του επιζώντα του Νταχάου, Γιάννη Σταθόπουλου.

Όπως γράφει η Φωτεινή Τομάη «τον Σταθόπουλο κατέδωσε στους Γερμανούς ο συμπολίτης του, μετέπειτα υπουργός Παιδείας της χούντας, Ν. Σιώρης ως επονίτη. Συνελήφθη και μέσω Κορίνθου, Βελιγραδίου και από εκεί σιδηροδρομικώς οδηγήθηκε στο Νταχάου.

»Θύμα καταναγκαστικής εργασίας στο εργοστάσιο της BMW, παρέμεινε ως τη λήξη του πολέμου έγκλειστος στο Νταχάου. (…) Το παρακάτω απόσπασμα αναφέρεται στο μαρτύριό του ως θύματος ιατρικών πειραμάτων των ναζιστών:

«Πιο αδικημένοι ήταν οι Ανατολικοεβραίοι. Αυτοί είχαν προτεραιότητα στον θάνατο. Ακόμα κι εκεί κάνανε διακρίσεις… Εγώ υπέστην βανδαλισμούς.

Ήμουν ένα από τα σοβαρά θύματα. Μου πήραν ένα νεφρό. Οι Γερμανοί κάνανε επεμβάσεις σε νέους ανθρώπους. Ήμουν νέο και γερό παιδί.

“Στις 25 Γενάρη του 1945 γυρίζοντας από το εργαστήριο της BMW που δουλεύαμε νυχτερινή βάρδια, γυρίσαμε στις 7 το απόγευμα οδοιπορώντας και, αντί να μπούμε με βήμα κανονικό, μας ζήτησαν να κάνουμε σημειωτόν. Δεν ξέραμε το γιατί.

Πειραματόζωο

Έφτασε η σειρά η δική μου. Περνάει ένας με άσπρη ρόμπα, κάνει έτσι και δείχνει εμένα. Στο τέλος περάσανε, μπήκανε όλοι μέσα στο στρατόπεδο όσοι εργαζόσαντε στη βάρδια και είχαμε μείνει κάπου 80, όλοι νέοι, Ρώσοι, Πολωνοί, το ‘να τ’ άλλο, ήτανε κι ένας Ουγγαρέζος, δεν κάνανε διάκριση εδώ, μόνο σωματική, έψαχναν τους γερούς.

Μας πήγαν στο νοσοκομείο του στρατοπέδου (σταματάει για λίγο)… Μπέκερμαν το όνομα του γιατρού, έχω αρχίσει λίγο να ξεχνάω. Μας πήγαν στην κεντρική αίθουσα του νοσοκομείου, μια παράγκα που αριστερά είχε φαρμακείο και δεξιά εργαλεία χειρουργικά.

Μας βάζουν στο κέντρο, εγώ όμως σαν Έλληνας πονηρός πήγα και στάθηκα κοντά στο μοναδικό παράθυρο που υπήρχε. Στο μεταξύ ανοίγει η πόρτα και καλούν μέσα δυο-τρεις. Μετά μισή ώρα παίρνουν κι άλλους. Μ’ έπιασε η πονηριά… Τι γίνεται; Τι τους κάνουν; Ανοίγω το παράθυρο, σκύβω ύπτια προς τα έξω, κάνω αριστερά δεν βλέπω τίποτε, κάνω δεξιά και κόπηκε η καρδιά μου! Είδα πτώματα χωρίς κεφάλια, άλλους ανοιγμένους στο στήθος, τώρα τι έλειπε ποιος ξέρει. Τα κεφάλια, όμως, οπωσδήποτε!

“Κλείνω αμέσως το παράθυρο και λέω: ‘Παναγιά μου, μάνα μου, πώς θα σωθώ;. (βουρκώνει) Τι έκανα;’ Αρχίζει και δουλεύει στο μυαλό μου η σκέψη της απόδρασης.

Απόδραση

Ύστερα από λίγο λέω σε κάτι ρωσάκια: ‘Τι κάνουν;’. Αυτοί όμως δεν μιλάγανε. Ανοίγω το παράθυρο που μ’ έβρισκε ως τη μέση και πέφτω στα χιόνια. Είχε χιόνια τότε. Κατευθείαν πάω κάτω από την παράγκα γιατί είχε ύψος, δεν εφαπτόταν στο χώμα. Και ξεκινάω από την παράγκα 1 κι έφτασα στην παράγκα 14, εκεί που έμεναν οι δικοί μου. Λέω, το πρωί που θα σηκωθούν αυτοί στις 5 – τέτοια ώρα ξυπνούσαμε – θα βρεθώ εκεί και δεν θα καταλάβουν τίποτε.

“Έκανε κρύο μεγάλο. Αυτό που φοράγαμε τι ήταν; Τίποτε. Ένα πουκάμισο και το σακάκι. Κουλουριάζομαι όσο μπορούσα κι έφτασα να γλείφω τα πόδια μου! Άρχισα να ελπίζω! Θα σωθώ! Δεν έγινε έτσι όμως. Ύστερα από δύο ώρες ακούστηκαν σκυλιά! Με βρίσκουνε. Έρχονται κατεπάνω μου και με δαγκώνουν. Βγαίνω έξω. «Raus, raus! « φώναζαν. «Ich werde dich tοten», θα σε σκοτώσω! Βγαίνω λοιπόν ανάποδα. Με πιάνουν από τον ώμο, με σέρνουν και με πάνε κατευθείαν στο χειρουργικό κρεβάτι. Εκεί είδα πραγματικά την αλήθεια.

Στο ιατρικό κρεβάτι

“Γυάλες μεγάλες που είχαν μέσα κεφάλια. Άλλο κεφάλι με κλειστά μάτια, άλλο με τραβηγμένο πίσω στόμα, σαν να γελούσε (δείχνει), άλλο έτσι, άλλο αλλιώς. Ό,τι πρόλαβα είδα. Με ξαπλώσανε στο κρεβάτι και λέω: «Χριστέ μου, Παναγιά μου, μάνα μου», η μάνα μου ήταν στην πρώτη βαθμίδα γιατί έτσι πρέπει να είναι (κλαίει πολύ)… Την αγαπούσα τη μάνα μου!

“Ήλθανε και μου βάλανε τη μάσκα (της νάρκωσης) και έφυγα από τη ζωή. Δεν έφυγα όμως. Έζησα! Ποιος παρακάλεσε για αυτό; Ο γιατρός; Δεν ξέρω. Σκέφτηκε να μου κόψει τον λαιμό; Να με ανοίξει; Ήμουνα τυχερός. Ο δόκτωρ Drost, Ολλανδός, ο οποίος ήταν προϊστάμενος του νοσοκομείου, μου ‘γνεψε να ξαπλώσω, γιατί μόλις ξύπνησα ανασηκώθηκα, πονούσα αλλά κάνοντας έτσι βλέπω έναν αναίσθητο δίπλα μου.

Μου είπαν ότι ήταν Ολλανδός από την Ελβετία. Τον είχαν πιάσει την ίδια μέρα με εγγλέζικη στολή. Ήταν αεροπόρος κι ήταν εκείνη η μέρα που κατέστρεψαν το Μόναχο οι Αγγλοαμερικάνοι. Τον φέρανε στο στρατόπεδο, του κάνανε πειράματα και τον είχανε διασωληνωμένο. Μετά λίγο ανοίγει τα μάτια του. Κάνω έτσι και τον βλέπω. «What happened? « του λέω. Μου κάνει έτσι, «μη μιλάς!».

 «Είσαι ο πιο τυχερός!»

“Ήλθε τότε ο δόκτωρ Drost – το γραφείο του ήταν υπερυψωμένο για να ελέγχει τους πάντες – και μου λέει: Κάτσε καλά. Θα σου πω μετά (στα γερμανικά), είσαι ο πιο τυχερός! (πάλι στα γερμανικά). Αυτός εδώ δεν θα ζήσει. Του κάνουνε πειράματα με πενικιλίνες. Το μυστικό όπλο των Συμμάχων ήταν οι πενικιλίνες και ψάχνανε και οι Γερμανοί. Έκαναν πειράματα στην Bayer για να βρούνε κι αυτοί την πενικιλίνη αλλά δεν τα καταφέρανε. Εμένα πάντως η πενικιλίνη με έφερε στη ζωή. Πώς;

“Συνεχίζω να ζω. Έμεινα οκτώ ημέρες στο νοσοκομείο. Το τραύμα δεν έκλεινε. Πυορροούσε. Ο δόκτωρ Drost με περιποιείτο. Μου έλεγε: «Οχι αυτό το νερό! Θα το βράζεις, αλλιώς το νερό αυτό θα σε σκοτώσει!». Ετσι έκανα έως ότου ήλθαν οι Αμερικάνοι και το πρώτο που μας έφεραν ήταν νερό και τροφές στη μεγάλη αίθουσα. Ηλθα στα πόδια μου λιγουλάκι, αλλά το τραύμα έρρεε, βγήκα όμως έξω με τους άλλους να χτυπήσω τους Γερμανούς. Δεν άντεχα. Οι άλλοι όμως πήραν εκδίκηση. Δέκα μέρες κράτησε το μακελειό. Τους βάζανε έναν έναν στη μέση οι Ρώσοι, κάνανε κύκλο και μετά άρχιζε το ξύλο. Έχετε ακούσει που λένε μπλε μαρέν;..».

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ (ιστορικό αρχείο)

ΣΣ Οι φωτογραφίες προέρχονται από έγχρωμο κινηματογραφικό ντοκουμέντο από την απελευθέρωση του Νταχάου.