ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ
"...δανειοβίωτοι ελέω αρχαιολογισμού και ευρωπαιομανίας, αχειράφετοι από την επιτροπεία μιας νοσηρής και άγονης προγονολατρείας, και αλύτρωτοι από την επιβολή της κιβδηλείας των δυτικών προτύπων"
Οργισμένες οι τοποθετήσεις του και σε κάποιες περιπτώσεις οδηγείται σε ακραία απαισιόδοξα συμπεράσματα. Είναι από τις "αιρετικές" συνεντεύξεις που δημιουργούν αντιδράσεις σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος, ιδιαίτερα δε στο χώρο που προέρχεται.
Πρόκειται όμως για άνθρωπο που πολλές καταστάσεις τις βίωσε "μέσα" από το πολιτικό- κυβερνητικό σύστημα, που κλήθηκε να υπηρετήσει. Ηθικό στοιχείο, για αυτό παραιτήθηκε από τα δημόσια αξιώματα που του δόθηκαν.
Παράλληλα είναι απόγονος πολιτικής οικογένειας. Ο παππούς του, Στέφανος Δραγούμης, διετέλεσε πρωθυπουργός, μετά το κίνημα του 1909, που έφερε τον Ελευθέριο Βενιζέλο στην διακυβέρνηση της Ελλάδος. Ο δε θείος του που φέρει το όνομά του, ήταν διπλωμάτης και ηγετική μορφή του Μακεδονικού Αγώνα ως οργανωτής και εμψυχωτής και συγγενής με τον παύλο Μελά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιά είναι, κατά τη γνώμη σας, κύριε Δραγούμη, η πιο βασική κακοδαιμονία του Τόπου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Μα είναι μία; Πως το προεξοφλείτε;
ΕΡ.: Κάθε άλλο!
ΑΠ.: Βλέπω πολλές!
ΕΡ.: Να τις δούμε;
ΑΠ.: Καιρός είναι!... Λοιπόν, το ηγετικό κενό, πρώτον.
 |
| Στέφανος Δραγούμης (πρωθυπουργός) |
Οι τελευταίοι μεγάλοι πέθαναν αδιάθετοι. Οι σημερινοί νέοι μεγαλώνουν ακηδεμόνευτοι. Με άλυτα όλα εκείνα τα προβλήματα, που μόνον κάτω από τη θέρμη μιας προστατευτικής παρουσίας βρίσκουν τη λύση τους - αναπάντητα όλα τα ερωτήματα που μόνο άμεση, προφορική απόκριση επιδέχονται. Φθάνουν λοιπόν στην ανδρική ηλικία πνευματικά και ηθικά αυτοδημιούργητοι...
ΕΡ.: Ένας "αυτοδημιούργητος" δεν ήταν ο θείος σας, ο Ίδιος, κύριε Δραγούμη; Και από μόνος του τελείως δεν έφτασε στο χρέος και στη συνείδηση του αγωνιστή; Οι περισσότεροι "άξιοι", αυτοδημιούργητοι άλλωστε δεν ήταν;
ΑΠ.: Ναι, ναι! Άλλά ξέρετε είναι λίγοι πάντα οι άξιοι, ενώ βρίθουμε εμείς σήμερα από "αυτοδημιούργητους" εις αναξιότητα!... Εξ ου και η τόση άνθηση του τυχοδιωκτισμού - φαινομένου πιθανώς εποχικού, βιολογικοιστορικού αν θέλετε, που τους αντικτύπους του όμως τους υφιστάμεθα καθημερινώς: Ασυγκράτητη φιλοδοξία, λυσώδης κερδομανία, ασύστολη αυτοδιαφήμισις, συνωμοσία των μετριοτήτων, κοινότης δημιουργημένων συμφερόντων, επικράτησις των επιτηδείων, ανώμαλη αναρρίχησις, επιδίωξις της εύνοιας των ισχυρών κλπ.
ΕΡ.: Τους νέους δε πρωτίστως χαρακτηρίζουν αυτά;
ΑΠ.: Τους τυχοδιώκτας γενικώς, που επλήθυναν αφορήτως εις τον τόπον αυτόν!
ΕΡ.: Άρα και τους νέους;
ΑΠ.: Όσους έχουν τας... "αρετάς" αυτάς - βεβαίως!... Αλλ' ας προχωρήσωμεν εις το δεύτερον κακόν: Έκπτωσις του εθνικού φρονήματος!
ΕΡ.: Ναι;... Μα εδώ μας ... πνίγει η "εθνικοφροσύνη" στον τόπο μας - ή όχι;
ΑΠ.: Το Κυπριακόν απετέλεσε τη λυδία λίθο. Η δοκιμή απέδειξε ότι ο Έλλην, υπό την σημερινή εκφυλισμένη μορφή του, δεν είναι εις θέσιν πλέον να διεξάγάγει εθνικούς αγώνας. Τελευταία έκφρασις του αγωνιστικού δυναμικού μας υπήρξε το 1940, με το οικτρό τέλος που του επεφύλαξε η προδοσία της ιθυνούσης τάξεως.
ΕΡ.: Ώστε, προ 18 τουλάχιστον ετών, όχι "ο Έλλην", αλλ' η "προδοτική ιθύνουσα τάξις" μας, "απέδειξε" αυτό που καταγγέλλετε - ή κάνω λάθος;
ΑΠ.: Δεκαοκτώ έτη που πέρασαν από τότε δεν είναι λίγα, και πολλά εν τω μεταξύ σενέβησαν, που βαρύνουν εις τον "Έλληνα" γενικώς, και όχι αποκλειστικώς εις την "ιθύνουσαν τάξιν" μας... Αλλ' ας έλθωμε εις μίαν άλλην κακοδαιμονίαν: Ητόνησε η κοινωνική άμυνα!
Ευθεία συνέπεια της ελλείψεως κοινωνικής ιεραρχίας και της απουσίας ταξικής συνειδήσεως είναι τούτο. Υπήρξαν άλλοτε εθνικοί ευεργέται, που την μνήμην τους τιμά βαθέως το πανελλήνιον, και οι οποίοι ενώ διέθεταν κολοσσιαία ποσά σε αγαθοεργίες, επί έτη ετών μιας προσκλήσεως εις τα Ανάκτορα, ή έστω ενός παρασήμου, δεν ηξιούντο. Και ορθώς. Διότι ήσαν "δύσκολα" αυτά άλλοτε, διότι απετέλουν "αναγνωρίσεις" μεγίστης σημασίας, αληθώς υψηλάς επιβραβεύσεις "αριστέων" στην ευγενή άμιλλα του υπηρετείν την Πατρίδα. Διότι έστεκε κάτι!
Σήμερα ο πρώτος τυχών ιδιοκτήτης θαλαμηγού δικαιούται εις ένα νεύμα του να ιδεί πατείς με πατώ σε ολόκληρη την αθηναϊκή ηγέτιδα τάξη, με το υπουργικό συμβούλιο εν σώματι επι κεφαλής, και με μόνην ίσως εξαίρεση τον κλήρο (που δεν παρουσιάζει, άλλωστε ενδιαφέρον), να σπεύδουν να του υποβάλουν τα σέβη τους!
Οι κλειστοί κύκλοι ήσαν άλλτε μία άμυνα της κοινωνίας. Ο άγραφος κώδιξ ηθικής συμπεριφοράς και κοινωνικής ευπρέπειας, επίσης. Καθώς και οι κυρώσεις που επεβάλλοντο στους παραβάτες. Σήμερα, μια καταδίκη ή μια φυλάκισις δεν επιφέρουν κατ' ανάγκην κοινωνικό αποκλεισμό!
ΕΡ.: Μήπως αυτά ακριβώς, οι "κώδικες" και οι "κλειστοί κύκλοι", γιατί κατά βάθος δεν μας έστεκαν (οι πρόγονοί μας, όλων, ήταν άνθρωποι απλοί όταν ελευθέρωσαν τον τόπο), έφεραν στην παρούσα κρίση, κύριε Δραγούμη;
ΑΠ.: Όχι αυτά! Η έκπτωσις αυτών έφερε έδώ!... Αλλ' ας μη εκταθώ στην έλλειψη ταξικής συνειδήσεως: τη ζούμε καθημερινώς, πότε με την ενίσχυση των πλουτοκρατών προς τους κομμουνιστάς, πότε με την διασπάθιση των χρημάτων της αμερικανικής βοηθείας, και παγίως, με τα τρία εκατομύρια απόρων, στα οποία η άρχουσα τάξις αντιτάσσει την σκανδαλώδη συγκέντρωση περιουσιών, την παχυλή αμεριμνησία της και την πεισματώδη άρνηση κάθε κοινωνικής και οικονομικής παραχωρήσεως!
ΕΡ.: Παρόδοξος "Συντήρησις" η "Συντήρησίς" σας! Επαναστατική, θα έλεγε κανείς.
ΑΠ.: Βρίσκετε;
ΕΡ.: Εγώ ναι. Αλλά δεν προχωρείτε;... Σας βλέπω σε καλή "φόρμα" για κριτική.
ΑΠ.: Το τέταρτον κακόν είναι η παρακμή των θεσμών και ο εκφυλισμός των εθίμων . Η μεν Νομοθετική Εξουσία έχει από καιρού παύσει σχεδόν να νομοθετεί, η δε Εκτελεστική εμφανίζεται ωμώς εις τον λαόν ως μία κωμικοτραγική κυριολεξία: αυτόχρημα "εκτελεστική" (δια πελέκεως, δια φόρων, δια παραβιάσεων παντός είδους "ασύλου" ή δικαιώματος ή αξιοπρέπειας του πολίτου)! Τέλος η Δικαστική Εξουσία, χωρίς την συνταγματικήν ανεξαρτησίαν της, περιφρονείται πρωτίστως από την Διοίκησιν, αλλά και της το ανταποδίδει! (Τα δύο τρίτα, επί παραδείγματι, των πράξεων της Διοίκησεως ακυρώνονται από το Συμβούλιον Επικρατείας). Εξ άλλου, η Αυτοδιοίκησις έχει καταντήσει λέξις απλώς, κενή περιεχομένου.
Όσον δια τα έθιμά μας, τι να είπει κανείς; Η βυζαντινή λεοτουργία εκλατινίζεται, οι τοπικές ενδυμασίες ξεπουλιούνται ή φοπριούνται στις μασκαράτες, και στα λαϊκά πανηγύρια - μα είναι πια "λαϊκά" τα κίβδηλα αυτά μαζώματα; - οι χωρικές χορεύουν "φουρό" υπό τους ήχους της "σάμπας"! Ενώ στην Αθήνα τα μνημεία της ωεώτερης ιστορίας μας κατεδαφίζονται (αλλά και της αρχαιότατης "συγυρίζονται" μια χαρά δια λόγους... "τουριστικούς" - αυτές οι προσβάεις της Ακροπόλεως, δια να γίνει "εύκολος" τελείως εις την "ρόδα" του ξένου και ο Παρθενών ακόμη του Έθνους)!
Αλλ' ας περάσωμεν εις κάτι άλλο: Ανυπαρξία επιστημονικού πνεύματος και επαγγελματικής συνειδήσεως!
Η έφεσις για επιστημονική δημιουργία, εργαστηριακή έρευναή συγγραφή, έχει τελείως εκλείψει στον τόπο μας. Αυτοί που έχουν γνήσιο έρωτα προς την επιστήμη, τρέπονται προς τα πανεπιστημιακά κέντρα του εξωτερικού, οι δε παραμένοντες επιδίδονται σε άκρατο επαγγελματισμό, ή επιδιώκουν μεν ακαδημαϊκή σταδιοδρομία αλλά μόνο για να προωθηθούν επαγγελματικά και κοινωνικά. Των τελευταίων αυτών η επιστημονική προσφορά - αρκετά αμφίβολη συνήθως - σταματάει, με σπανιώτατες εξαιρέσεις, στην εκλογή τους ως καθηγητών.
ΕΡ.: Εννοείτε, δηλαδή, ότι η ματαιοδοξία μιας κοινωνικής προβολής τους κινεί κι όχι αληθινή πνευματική έφεση;
ΑΠ.: Μα τι άλλο αποδεικνύεται από την κοινή στάση όλων τους; Έχετε να μου δείξετε ένα αντίθετον παράδειγμα;
ΕΡ.: Εγώ παίρνω - δεν δίδω - συνέντευξη, κύριε Δραγούμη! Κ' έτσι έχω το... προνόμιο να "συμφωνώ" με ότι λέτε - εκτός που συμφωνούν πολλοί, νομίζω... Αλλά, δεν συνεχίζετε;
ΑΠ.: Άφησα έξω ως τώρα και την καθαυτό "επαγγελματική" ασυνειδησία. Αυτή πια είναι για νάναι! Τη ζούμε κάθε μέρα όλοι μας- είτε με τον Κλήρο χρειάστηκε ποτέ να έρθουμε σε δοσοληψίες, είτε με την υπαλληλία, είτε με τους δικηγόρους, τους γιατρούς, τους μηχανικούς τους δημοσιογράφους, ακόμη και τους εμπόρους ή τους... εστιάτορες!
ΕΡ.: "Ωργισμένος" θα πουν ότι είσθε...
ΑΠ.: Ποιοι θα το πουν; Ποιός δεν είναι ωργισμένος, μόνιμα, ωργισμένος πια σ' αυτόν τον τόπο;...
Μα ας έρθω και σε κάτι ακόμα πιο βασικό: Στην έκλειψη του ήθους!
Τούτο χαρακτηρίζει ιδιαίτερα βεβαίως τους "τα πρώτα φέροντας"! Δωροδοκίες, καταχρήσεις εμπόριον επιρροής και προμήθειαι, εκβιασμοί, πλαστογραφίαι, ερωτικό - συμφεροντολογικά πολύγωνα, και πάσης άλλης μορφής ατιμίες και αναξιοπρέπειες...
ΕΡ.: Να σας διακόψω! Είχατε, νομίζω, υ π ε ύ θ υ ν η θέση, επί καιρό, σε σπουδαίο "πόστο" του κρατικού μηχανοισμού; Αλλά και στην Επιτροπή εκείνου του φεστιβάλ, και παραιτηθήκατε; Και στο ραδιόφωνο, απ' όπου επίσης παραιτηθήκατε;
ΑΠ.: Ναι, στο Υπουργείο Προεδρίας και στην Επιτροπή του Φεστιβάλ, και στο Συμβούλιο του Ε.Ι.Ρ. Αλλά γιατί με ρωτάτε;
ΕΡ.: Ήθελα να τεκμηριώσω το κύρος ακριβώς των κρίσεών σας. Αλλά, για συνεχίστε...
ΑΠ.: Ναι... Έλεγα γι' αυτά τα συνηθέστατα φαινόμενα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής μας, και νομίζω πως ένας μέτριας αυστηρότητος εισαγγελεύς θα έκανε αξιόλογ συγκομιδή ανάμεσα στους θαμώνες των στηλών της κοσμικής κινήσεως. Αλλά, φυσικά, περισσότερο σκανδαλίζει και συζητείται ο μέχρι ηθικού εκταχηλισμού εκπεσμός των ασχολούμενων με τα "κοινά"!
Τα κριτήρια π.χ. με τα οποία καταρτίζονται οι συνδυασμοί - η γνώμη των εκλογέων δεν παίζει ούτε τον τελευταίο ρόλο!- η επιλογή των προσώπων για τις υπουργικές θέσεις , η επίδοσίς τους σε παρασκηνιακή δράση και μηχνορραφίες - με πλήρη περιφρόνηση προς τα καθήκοντα και τις ευθύνες τους -, η ιξώδης παχυδερμία που τους προσκολλά σαν μαλάκια στο χαρτοφυλάκιο - εις πείσμα της πιο ανασκολοπιστικής κριτικής, του πιο συντριπτικού ελέγχου, της πιο τσουχτερής προβολής ή κεφαλικής μειώσεως-, η σπουδή για τις δεξιώσεις και τις λοιπές κοσμικές εκδηλώσεις , η εδαφοκλινής δουλοπρέπεια απέναντι των ξένων - αυτές είναι, πρόχειρα και ενδεικτικά , μερικές από τις συντεταγμένες που μας δίνουν το στίγμα του σημερινού πολιτικού μας κόσμου στην χάρτα των ηθικών (απ)ξιών!
ΕΡ.: Καλά όλ' αυτα... Εκείνο όμως που τα γ ε ν ν ά ολ' αυτά, κύριε Δραγούμη; Εκείνο, δηλαδή, που αποτελεί και το κλειδί συνάμα,για μια ριζική μετατροπή των πραγμάτων στον τόπο μας;
ΑΠ.: Παιδεία!... Πιστεύω πως σε μιάν απόλυτη "αναγωγήν εις την μονάδα" η θεραπεία του κακού -μακροχρόνια κατ' ανάγκην - συνοψίζεται σ' αυτό: Παιδεία!
Παιδεία όμως σαν χηνική ενέργεια μετουσιώσεως του κοινωνικού ανοργάνου στοιχείου σε οργανικό: του παιδιού σε ώριμο άνθρωπο! Και όχι σαν γνωστική "προπαίδεια": δηλαδή πρόσθεσις,πολλαπλασιασμός ή και διαίρεσις γνώσεων!
Παιδεία σαν μυστική ανταλλαγή της ύλης, σαν τεχνητός αταβισμός, σαν μυστική καταβολή πνεύματος και ήθους από τη μια γενεά στην άλλη!
Αυτό ακριβώς είναι που δεν υπήρξε ποτέ σε μας η Παιδεία.Γι' αυτό τέσσερις γενεές διαδέχθησαν η μία την άλλη μετά την εθνική παλιγγενεσία, χωρίς καμμιά να σφραγίσει την επόμενη με τις αξίες της - άραχωρίς καμμιά να δημιουργήσει την βάση της παραδόσεως: την συνέχεια!
Από τους προπάππους μας έως σήμερα μεγαλώνουμε σαν καρποί κλεψιγαμίας, έκθετοι, ορφανοί και τελικά δανειοβίωτοι ελέω αρχαιολογισμού και ευρωπαιομανίας, αχειράφετοι από την επιτροπεία μιας νοσηρής και άγονης προγονολατρείας, και αλύτρωτοι από την επιβολή της κιβδηλείας των δυτικών προτύπων!
Έλλειψε πάντα η οργανική διαδοχή, που μεταλαμπαδεύει από γενεά σε γενεά τις πνευματικές και ηθικές αξίες, και εμπεδώνει την νέα γενεά στα νέα ορμητήρια, που δεν είναι άλλα από τα προγεφυρώματα της παλαιάς.
ΕΡ.: Τι φταίει γι' αυτή τη βασική μας έλλειψη, νομίζετε:
ΑΠ.: Μπορούν, νομίζω, να υποστηριχθούν, διαζευτικά ή και σωματικά, διάφορες ισοδύναμες απόψεις. Ίσως όμως καίριο ρόλο να έπαιξε η πολύ καθυστερημένηαπελευθέρωσίς μας το 21, αλλά και η καθυστερημένη επίσης εδαφική μας αρτίωση και εθνολογική μας ενότητα - που δεν τις έχομε καν ακόμη επιτύχει (τελευταίος ευρωπαϊκός λαός που δεν τις έχει επιτύχει ακόμη!)
ΕΡ.: Έχουμε δηλαδή αδυναμία "συνέχειας", ακριβώς γιατί δεν έχομε εδαφική αρτίωση και εθνολογική ενότητα ακόμα - αυτό δε λέτε;
ΑΠ.: Ναι, κατά βάσιν.
ΕΡ.: Είμαστε δηλαδή...
ΑΠ.: Ένας λαός χωρίς "παράδοση", ένας λαός χωρίς μνήμη!... Έχομε προγονολατρεία, μα δεν έχομε ποτέ προγόνους! Και το να ζητά κανείς να έχομε μνήμη μολονότι συγχρόνως ζητά να μη έχωμε προγονολατρεία, δεν αποτελεί διόλου αντίφαση - μη τυχόν μου πείτε κάτι τέτοιο!
ΕΡ.: Το αποκλείετε, δηλαδή να σας το πουν; Όλα να τα περιμένετε!
ΑΠ.: Κι όμως, δεν είναι αντίφασις! όλοι οι παλιμπαίδεςθυμούνται. Αλλά μόνον την παιδική και εφηβική ηλικία τους, λησμονώντας τελείως τα πρόσφατα. Είμαστε, λοιπόν, λαός παλιμπαίδων - πολύ περισσότερο απ' ότι έλεγε ο Ντοστογέβσκι τους Ρώσους -, και μάλιστα παρηλίκων, που συρρικνώθηκαν και εμαράθηκαν, χωρίς ποτέ να ωριμάσουν!
Το αποτέλεσμα είναι πως είμαστε απόντες από την εποχή μας, μια εποχή γενικής αναθεωρήσεως των αξιών, όπου όλα τα σύγχρονα πολιτιστικά δεδομένα τίθενται, επί τάπητος προς συζήτησιν - ερήμην μας!
Σε όλα, τα πεδία της ειρηνικής αμίλλης, του πολιτιστικού ανταγωνισμού μεταξύ των εθνών, ποια είναι η παρουσία της Ελλάδος;... Επιστημονική; καλλιτεχνική; οργανωτική;... Αστεία πράγματα! Μόνον πολεμικούς τιτλους διαθέτομε, σαν λαός ολοκαυτωματικός, λαός αυτοχείρων, λαός συμπλεγματιών και αρνητών μιας ζωής που αδυνατούμε να κατακτήσωμε!
ΕΡ.: Έτσι όπως το θέτετε, πρέπει δηλαδή να πάμε για... ομαδική ψυχανάλυση;
ΑΠ.: Αυτό ακριβώς! Δηλαδή, βασικότερα και πληρέστερα: Για Παιδεία! Απαλλαγή, κατ' αρχήν, από τα "πλέγματά" μας - "εμείς οι πάντα ήρωες!" (ακόμα και για υποθέσεις τελείως ξένες , ή και ενάντιες μας), "εμείς οι... απόγονοι προγόνων!" και τα συναφή-, και μόρφωση κατόπιν πολιτειακού πνεύματος, και πολιτικής συνειδήσεως, και κοινωνικού ευ πράττειν, ατομικού ήθους!
Αλλά το τελευταίον τούτο, η λέξις Ήθος ακριβώς, προκαλεί -μάλιστα όταν δια τους πολιτευομένους λέγεται, και γενικώτερα δια σύμπασαν την άρχουσαν κοινωνικήν τάξιν -ένα καυστικώς αλγεινόν συναίσθημα! Η λέξις αυτή έχει σήμερον την αξία τεκμηρίου: Κάτι σαν το τραύμα της λόγχης, που μαρτυρείτην έλλειψη ζωής εις το σώμα της εσταυρωμένης Ελλάδος!
Βλέπετε, δεν αρκεί να παπαγαλίζωμε τον θούριο εξορκισμό "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει!" για να εξασφαλίσωμε την αθανασία της Πατρίδος μας. Γιατί από τον προσεχή θανατό της -για τον οποίον εργαζόμεθα όλοι φιλότιμα, αν εξακολουθήσωμε έτσι- η τέφρα ή θα εξαντμισθεί από κανένα βοριά, πριν προλάβει να κάνει το "θαύμα" της, ή θα "αναγεννηθεί" από μέσα της αντί για φοίνικας κανένας... κούκος!
ΤΟ ΑΛΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ: Απαντά ο Μίνως Αργυράκης.
ΕΡ.: Άρα και τους νέους;
ΑΠ.: Όσους έχουν τας... "αρετάς" αυτάς - βεβαίως!... Αλλ' ας προχωρήσωμεν εις το δεύτερον κακόν: Έκπτωσις του εθνικού φρονήματος!
ΕΡ.: Ναι;... Μα εδώ μας ... πνίγει η "εθνικοφροσύνη" στον τόπο μας - ή όχι;
ΑΠ.: Το Κυπριακόν απετέλεσε τη λυδία λίθο. Η δοκιμή απέδειξε ότι ο Έλλην, υπό την σημερινή εκφυλισμένη μορφή του, δεν είναι εις θέσιν πλέον να διεξάγάγει εθνικούς αγώνας. Τελευταία έκφρασις του αγωνιστικού δυναμικού μας υπήρξε το 1940, με το οικτρό τέλος που του επεφύλαξε η προδοσία της ιθυνούσης τάξεως.
ΕΡ.: Ώστε, προ 18 τουλάχιστον ετών, όχι "ο Έλλην", αλλ' η "προδοτική ιθύνουσα τάξις" μας, "απέδειξε" αυτό που καταγγέλλετε - ή κάνω λάθος;
ΑΠ.: Δεκαοκτώ έτη που πέρασαν από τότε δεν είναι λίγα, και πολλά εν τω μεταξύ σενέβησαν, που βαρύνουν εις τον "Έλληνα" γενικώς, και όχι αποκλειστικώς εις την "ιθύνουσαν τάξιν" μας... Αλλ' ας έλθωμε εις μίαν άλλην κακοδαιμονίαν: Ητόνησε η κοινωνική άμυνα!
Σήμερα ο πρώτος τυχών ιδιοκτήτης θαλαμηγού δικαιούται εις ένα νεύμα του να ιδεί πατείς με πατώ σε ολόκληρη την αθηναϊκή ηγέτιδα τάξη, με το υπουργικό συμβούλιο εν σώματι επι κεφαλής, και με μόνην ίσως εξαίρεση τον κλήρο (που δεν παρουσιάζει, άλλωστε ενδιαφέρον), να σπεύδουν να του υποβάλουν τα σέβη τους!
Οι κλειστοί κύκλοι ήσαν άλλτε μία άμυνα της κοινωνίας. Ο άγραφος κώδιξ ηθικής συμπεριφοράς και κοινωνικής ευπρέπειας, επίσης. Καθώς και οι κυρώσεις που επεβάλλοντο στους παραβάτες. Σήμερα, μια καταδίκη ή μια φυλάκισις δεν επιφέρουν κατ' ανάγκην κοινωνικό αποκλεισμό!
ΕΡ.: Μήπως αυτά ακριβώς, οι "κώδικες" και οι "κλειστοί κύκλοι", γιατί κατά βάθος δεν μας έστεκαν (οι πρόγονοί μας, όλων, ήταν άνθρωποι απλοί όταν ελευθέρωσαν τον τόπο), έφεραν στην παρούσα κρίση, κύριε Δραγούμη;
ΑΠ.: Όχι αυτά! Η έκπτωσις αυτών έφερε έδώ!... Αλλ' ας μη εκταθώ στην έλλειψη ταξικής συνειδήσεως: τη ζούμε καθημερινώς, πότε με την ενίσχυση των πλουτοκρατών προς τους κομμουνιστάς, πότε με την διασπάθιση των χρημάτων της αμερικανικής βοηθείας, και παγίως, με τα τρία εκατομύρια απόρων, στα οποία η άρχουσα τάξις αντιτάσσει την σκανδαλώδη συγκέντρωση περιουσιών, την παχυλή αμεριμνησία της και την πεισματώδη άρνηση κάθε κοινωνικής και οικονομικής παραχωρήσεως!
ΕΡ.: Παρόδοξος "Συντήρησις" η "Συντήρησίς" σας! Επαναστατική, θα έλεγε κανείς.
ΑΠ.: Βρίσκετε;
ΕΡ.: Εγώ ναι. Αλλά δεν προχωρείτε;... Σας βλέπω σε καλή "φόρμα" για κριτική.
 |
| Ίων Δραγούμης (θείος) |
Όσον δια τα έθιμά μας, τι να είπει κανείς; Η βυζαντινή λεοτουργία εκλατινίζεται, οι τοπικές ενδυμασίες ξεπουλιούνται ή φοπριούνται στις μασκαράτες, και στα λαϊκά πανηγύρια - μα είναι πια "λαϊκά" τα κίβδηλα αυτά μαζώματα; - οι χωρικές χορεύουν "φουρό" υπό τους ήχους της "σάμπας"! Ενώ στην Αθήνα τα μνημεία της ωεώτερης ιστορίας μας κατεδαφίζονται (αλλά και της αρχαιότατης "συγυρίζονται" μια χαρά δια λόγους... "τουριστικούς" - αυτές οι προσβάεις της Ακροπόλεως, δια να γίνει "εύκολος" τελείως εις την "ρόδα" του ξένου και ο Παρθενών ακόμη του Έθνους)!
Αλλ' ας περάσωμεν εις κάτι άλλο: Ανυπαρξία επιστημονικού πνεύματος και επαγγελματικής συνειδήσεως!
Η έφεσις για επιστημονική δημιουργία, εργαστηριακή έρευναή συγγραφή, έχει τελείως εκλείψει στον τόπο μας. Αυτοί που έχουν γνήσιο έρωτα προς την επιστήμη, τρέπονται προς τα πανεπιστημιακά κέντρα του εξωτερικού, οι δε παραμένοντες επιδίδονται σε άκρατο επαγγελματισμό, ή επιδιώκουν μεν ακαδημαϊκή σταδιοδρομία αλλά μόνο για να προωθηθούν επαγγελματικά και κοινωνικά. Των τελευταίων αυτών η επιστημονική προσφορά - αρκετά αμφίβολη συνήθως - σταματάει, με σπανιώτατες εξαιρέσεις, στην εκλογή τους ως καθηγητών.
ΕΡ.: Εννοείτε, δηλαδή, ότι η ματαιοδοξία μιας κοινωνικής προβολής τους κινεί κι όχι αληθινή πνευματική έφεση;
ΑΠ.: Μα τι άλλο αποδεικνύεται από την κοινή στάση όλων τους; Έχετε να μου δείξετε ένα αντίθετον παράδειγμα;
ΕΡ.: Εγώ παίρνω - δεν δίδω - συνέντευξη, κύριε Δραγούμη! Κ' έτσι έχω το... προνόμιο να "συμφωνώ" με ότι λέτε - εκτός που συμφωνούν πολλοί, νομίζω... Αλλά, δεν συνεχίζετε;
ΑΠ.: Άφησα έξω ως τώρα και την καθαυτό "επαγγελματική" ασυνειδησία. Αυτή πια είναι για νάναι! Τη ζούμε κάθε μέρα όλοι μας- είτε με τον Κλήρο χρειάστηκε ποτέ να έρθουμε σε δοσοληψίες, είτε με την υπαλληλία, είτε με τους δικηγόρους, τους γιατρούς, τους μηχανικούς τους δημοσιογράφους, ακόμη και τους εμπόρους ή τους... εστιάτορες!
ΕΡ.: "Ωργισμένος" θα πουν ότι είσθε...
ΑΠ.: Ποιοι θα το πουν; Ποιός δεν είναι ωργισμένος, μόνιμα, ωργισμένος πια σ' αυτόν τον τόπο;...
Μα ας έρθω και σε κάτι ακόμα πιο βασικό: Στην έκλειψη του ήθους!
Τούτο χαρακτηρίζει ιδιαίτερα βεβαίως τους "τα πρώτα φέροντας"! Δωροδοκίες, καταχρήσεις εμπόριον επιρροής και προμήθειαι, εκβιασμοί, πλαστογραφίαι, ερωτικό - συμφεροντολογικά πολύγωνα, και πάσης άλλης μορφής ατιμίες και αναξιοπρέπειες...
ΕΡ.: Να σας διακόψω! Είχατε, νομίζω, υ π ε ύ θ υ ν η θέση, επί καιρό, σε σπουδαίο "πόστο" του κρατικού μηχανοισμού; Αλλά και στην Επιτροπή εκείνου του φεστιβάλ, και παραιτηθήκατε; Και στο ραδιόφωνο, απ' όπου επίσης παραιτηθήκατε;
ΑΠ.: Ναι, στο Υπουργείο Προεδρίας και στην Επιτροπή του Φεστιβάλ, και στο Συμβούλιο του Ε.Ι.Ρ. Αλλά γιατί με ρωτάτε;
ΕΡ.: Ήθελα να τεκμηριώσω το κύρος ακριβώς των κρίσεών σας. Αλλά, για συνεχίστε...
 |
| Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1958) |
Τα κριτήρια π.χ. με τα οποία καταρτίζονται οι συνδυασμοί - η γνώμη των εκλογέων δεν παίζει ούτε τον τελευταίο ρόλο!- η επιλογή των προσώπων για τις υπουργικές θέσεις , η επίδοσίς τους σε παρασκηνιακή δράση και μηχνορραφίες - με πλήρη περιφρόνηση προς τα καθήκοντα και τις ευθύνες τους -, η ιξώδης παχυδερμία που τους προσκολλά σαν μαλάκια στο χαρτοφυλάκιο - εις πείσμα της πιο ανασκολοπιστικής κριτικής, του πιο συντριπτικού ελέγχου, της πιο τσουχτερής προβολής ή κεφαλικής μειώσεως-, η σπουδή για τις δεξιώσεις και τις λοιπές κοσμικές εκδηλώσεις , η εδαφοκλινής δουλοπρέπεια απέναντι των ξένων - αυτές είναι, πρόχειρα και ενδεικτικά , μερικές από τις συντεταγμένες που μας δίνουν το στίγμα του σημερινού πολιτικού μας κόσμου στην χάρτα των ηθικών (απ)ξιών!
ΕΡ.: Καλά όλ' αυτα... Εκείνο όμως που τα γ ε ν ν ά ολ' αυτά, κύριε Δραγούμη; Εκείνο, δηλαδή, που αποτελεί και το κλειδί συνάμα,για μια ριζική μετατροπή των πραγμάτων στον τόπο μας;
 |
| Η πρώτη αντίδραση |
Παιδεία όμως σαν χηνική ενέργεια μετουσιώσεως του κοινωνικού ανοργάνου στοιχείου σε οργανικό: του παιδιού σε ώριμο άνθρωπο! Και όχι σαν γνωστική "προπαίδεια": δηλαδή πρόσθεσις,πολλαπλασιασμός ή και διαίρεσις γνώσεων!
Παιδεία σαν μυστική ανταλλαγή της ύλης, σαν τεχνητός αταβισμός, σαν μυστική καταβολή πνεύματος και ήθους από τη μια γενεά στην άλλη!
Αυτό ακριβώς είναι που δεν υπήρξε ποτέ σε μας η Παιδεία.Γι' αυτό τέσσερις γενεές διαδέχθησαν η μία την άλλη μετά την εθνική παλιγγενεσία, χωρίς καμμιά να σφραγίσει την επόμενη με τις αξίες της - άραχωρίς καμμιά να δημιουργήσει την βάση της παραδόσεως: την συνέχεια!
Από τους προπάππους μας έως σήμερα μεγαλώνουμε σαν καρποί κλεψιγαμίας, έκθετοι, ορφανοί και τελικά δανειοβίωτοι ελέω αρχαιολογισμού και ευρωπαιομανίας, αχειράφετοι από την επιτροπεία μιας νοσηρής και άγονης προγονολατρείας, και αλύτρωτοι από την επιβολή της κιβδηλείας των δυτικών προτύπων!
Έλλειψε πάντα η οργανική διαδοχή, που μεταλαμπαδεύει από γενεά σε γενεά τις πνευματικές και ηθικές αξίες, και εμπεδώνει την νέα γενεά στα νέα ορμητήρια, που δεν είναι άλλα από τα προγεφυρώματα της παλαιάς.
ΕΡ.: Τι φταίει γι' αυτή τη βασική μας έλλειψη, νομίζετε:
ΑΠ.: Μπορούν, νομίζω, να υποστηριχθούν, διαζευτικά ή και σωματικά, διάφορες ισοδύναμες απόψεις. Ίσως όμως καίριο ρόλο να έπαιξε η πολύ καθυστερημένηαπελευθέρωσίς μας το 21, αλλά και η καθυστερημένη επίσης εδαφική μας αρτίωση και εθνολογική μας ενότητα - που δεν τις έχομε καν ακόμη επιτύχει (τελευταίος ευρωπαϊκός λαός που δεν τις έχει επιτύχει ακόμη!)
ΕΡ.: Έχουμε δηλαδή αδυναμία "συνέχειας", ακριβώς γιατί δεν έχομε εδαφική αρτίωση και εθνολογική ενότητα ακόμα - αυτό δε λέτε;
ΑΠ.: Ναι, κατά βάσιν.
ΕΡ.: Είμαστε δηλαδή...
ΑΠ.: Ένας λαός χωρίς "παράδοση", ένας λαός χωρίς μνήμη!... Έχομε προγονολατρεία, μα δεν έχομε ποτέ προγόνους! Και το να ζητά κανείς να έχομε μνήμη μολονότι συγχρόνως ζητά να μη έχωμε προγονολατρεία, δεν αποτελεί διόλου αντίφαση - μη τυχόν μου πείτε κάτι τέτοιο!
ΕΡ.: Το αποκλείετε, δηλαδή να σας το πουν; Όλα να τα περιμένετε!
 |
| Και η απάντηση |
Το αποτέλεσμα είναι πως είμαστε απόντες από την εποχή μας, μια εποχή γενικής αναθεωρήσεως των αξιών, όπου όλα τα σύγχρονα πολιτιστικά δεδομένα τίθενται, επί τάπητος προς συζήτησιν - ερήμην μας!
Σε όλα, τα πεδία της ειρηνικής αμίλλης, του πολιτιστικού ανταγωνισμού μεταξύ των εθνών, ποια είναι η παρουσία της Ελλάδος;... Επιστημονική; καλλιτεχνική; οργανωτική;... Αστεία πράγματα! Μόνον πολεμικούς τιτλους διαθέτομε, σαν λαός ολοκαυτωματικός, λαός αυτοχείρων, λαός συμπλεγματιών και αρνητών μιας ζωής που αδυνατούμε να κατακτήσωμε!
ΕΡ.: Έτσι όπως το θέτετε, πρέπει δηλαδή να πάμε για... ομαδική ψυχανάλυση;
ΑΠ.: Αυτό ακριβώς! Δηλαδή, βασικότερα και πληρέστερα: Για Παιδεία! Απαλλαγή, κατ' αρχήν, από τα "πλέγματά" μας - "εμείς οι πάντα ήρωες!" (ακόμα και για υποθέσεις τελείως ξένες , ή και ενάντιες μας), "εμείς οι... απόγονοι προγόνων!" και τα συναφή-, και μόρφωση κατόπιν πολιτειακού πνεύματος, και πολιτικής συνειδήσεως, και κοινωνικού ευ πράττειν, ατομικού ήθους!
Αλλά το τελευταίον τούτο, η λέξις Ήθος ακριβώς, προκαλεί -μάλιστα όταν δια τους πολιτευομένους λέγεται, και γενικώτερα δια σύμπασαν την άρχουσαν κοινωνικήν τάξιν -ένα καυστικώς αλγεινόν συναίσθημα! Η λέξις αυτή έχει σήμερον την αξία τεκμηρίου: Κάτι σαν το τραύμα της λόγχης, που μαρτυρείτην έλλειψη ζωής εις το σώμα της εσταυρωμένης Ελλάδος!
Βλέπετε, δεν αρκεί να παπαγαλίζωμε τον θούριο εξορκισμό "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει!" για να εξασφαλίσωμε την αθανασία της Πατρίδος μας. Γιατί από τον προσεχή θανατό της -για τον οποίον εργαζόμεθα όλοι φιλότιμα, αν εξακολουθήσωμε έτσι- η τέφρα ή θα εξαντμισθεί από κανένα βοριά, πριν προλάβει να κάνει το "θαύμα" της, ή θα "αναγεννηθεί" από μέσα της αντί για φοίνικας κανένας... κούκος!
ΤΟ ΑΛΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ: Απαντά ο Μίνως Αργυράκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου