ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ(10); Για την κακοδαιμονία της Ελληνικής ζωής

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΥΛΩΝΑΣ

 "η αχαλίνωτος αυτή ευνοιοκρατία έχει γίνει θεσμός τόσον ισχυρός, ώστε και οι ηθικοί, και οι  άξιοι, αναγκάζονται, εν αμύνη πλέον διατελούντες, να προσφεύγουν εις αυτήν δια να περισωθούν: Εύνοια δια την εισαγωγήν εις το Νοσοκομείον, εύνοια δια την είσοδον εις το υπουργείον κατά την απηγορευμένην ώραν, εύνοια δια την προαγωγήν, εύνοια δια την έκδοσιν ευμενούς δικαστικής αποφάσεως, εύνοια δια μίαν θέσιν εις το Θέατρον, αλλά και δι' ένα τάφον εις το Νεκροταφείον!"

Ο Γεώργιος Μυλωνάς (Παρίσι 1919- Αθήνα 1998) στην  συνέντευξή του στον Ρένο Αποστολίδη για την εφημερίδα "Ελευθερία" (1958) τον παρουσιάζουν ως δικηγόρο και πολιτευτή και είναι 39 ετών. Εχει ξεκάθαρη άποψη για το πρόβλημα της οπισθοδρομικής πορείας της Ελλάδος.

Εργάστηκε ως δικηγόρος  Αθηνών 1947-1963 παρόλο που ήταν γιος πολιτικού... Βουλευτής Ιωαννίνων υπήρξε τα χρονικά διαστήματα 1963-1967 και 1974- 1977. Διετέλεσε υφυπουργός Παιδείας καθώς και Προεδρίας της Κυβερνήσεως προδικτατορικά. Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιώνκαθώς και Πολιτισμού μεταδικτατορικά.
Στενός συνεργάτης του Γεωργίου Παπανδρέου, ο «καλός γιος» του, όπως τον αποκαλούσε. Σε ηλικία 26 ετών τον όρισε γραμματέα της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του Αγίου Φραγκίσκου (1945), όπου εκπρόσωποι 50 κρατών συναντήθηκαν για την προετοιμασία της δημιουργίας  των Ηνωμένων Εθνών που οι αποφάσεις τους επικυρώθηκαν τον Οκτώβριο. 
Η δικτατορία τον συνέλαβε και τον εξόρισε στην Αμοργό, όπου δραπέτευσε με μυθιστορηματικό τρόπο το 1969.


-Είναι γεγονός ότι εάν ανατρέξει κανείς στην νεοελληνικήν ιστορίαν, ελάχισται χρονικαί περίοδοι υπάρχουν κατά τας οποίας η Ελλάς να μη εχαρακτηρίζετο από τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους της εποχής ως "ευρισκόμενη εις το χείλος της αβύσσου", και ελάχισται είναι αι Ελληνικαί κυβερνήσεις, αι οποίαι δεν έλαβαν τον χαρακτηρισμόν: "Η φαυλοτέρα και πλέον ανίκανος κυβέρνησις από της συστάσεως του Ελληνικού Βασιλείου!".

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μου επιτρέπετε να υπενθυμίσω, κύριε Μυλωνά, μια ελληνική κυβέρνηση που από κανέναν δεν απετολμήθη να χαρακτηρισθεί ως η φαυλοτέρα κλπ.": Η "κυβέρνησις" της Τετάρτης Αυγούστου! Αυτή απηγόρευσε τελείως την κριτικήν, και εβούλωσε το στόμα όλων, μαζί και των δημοσιογράφων! Έτσι, απετέλεσε πράγματι "εξαίρεσιν" από τας ελαχίστας τόσον ως ως "κυβέρνησις" μη επικριθείσα, όσον και ως "περίοδος" της δημόσιας ζωής  μας απηλλαγμένη πλήρως από "ενοχλητικούς" δημοσιογράφους κριτάς ή όχι;

Αλλ' η "Έρευνα", εις το βασικόν ερώτημα, περιέχει και την φράσιν: "Ή μήπως νομίζετε ότι όλα βαίνουν λαμπρά;". Θα ηθέλατε, τυχόν , να απαντήσετε εις αυτό;

Ο Βίλλυ Μπράντ στην Αθήνα. Δεξιά ο Γ. Μυλωνάς

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πιστεύω, κύριε Αποστολίδη, ψυχραίμως και αντικειμενικώς, ότι υπάρχει σήμερον εις την Ελλάδα πράγματι μία βαθυτάτη κρίσις, εις όλους περίπου τους τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, την οποίαν με εντελώς ασυντόνιστον και ενστικτώδη τρόπον αμύνης προσπαθεί να κτυπήσει ο μέσος πολίτης. Εκδήλωσις αυτής της υγιούς αντιδράσεως είναι και η "Έρευνά" σας.

ΕΡ.: Θα μπορούσατε σεις, "συντονισμένα" και "κατά συνείδησιν" "κτυπήσετε" εις το καίριον της κρίσεως, εις την "ρίζα", κύριε Μυλωνά;

ΑΠ.: Νομίζω ότι η κρίσις αυτή έχει τις ρίζες της κυρίως εις την περίοδον της Κατοχής, και εξεδηλώθει έντονος και επεξετάθη εις βάθος και πλάτος καθ' μόλα τα μεταπολεμικά έτη, μέχρι σήμερον. Αλλά είμαι της γνώμης  ότι πρώτον πρέπει να μείνωμεν σύμφωνοι ότι υπάρχει αυτή η κρίσις, η κακοδαιμονία, μετά να εξετάσωμεν εις τι οφείλεται, και εις το τέλος να σκεφθούμε μερικούς; τρόπους ιάσεως. Ας μελετήσωμεν λοιπόν πρώτα περιγραφικώς τα συμπτώματα της ασθένειας.

ΕΡ.: Αλλά, μια στιγμή! Αμφισβητείτε και την ύπαρξιν ακόμη της κρίσως; Δεν είναι για σας "δεδομένη";... Θα εκπλήξετε!

ΑΠ.: Διαφωνώ. Και δι' αυτό θα ήθελα να την περιγράψω συντόμως:

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, καλόπιστοι άνθρωποι, οι οποίοι, χωρίς ίσως να ισχυρίζονται ότι τα πάντα βαίνουν λαμπρά εις τον τόπον μας, πιστεύουν ότι η μερική αποκατάστασις και επέκτασις του οδικού δικτύου, η αναμφισβήτητος  αύξησις της τουριστικής κινήσεως , η σχετική σταθερότης της δραχμής, αι καλλιτεχνικαί εκδηλώσεις, ο πολλαπλασιασμός των ιδιωτικών αυτοκινήτων, και γενικώς η αύξησις των εισαγωγών, ο οικοδομικός οργασμός εις Αθήνας, και τινά άλλα, έχουν δημιουργήσει μιαν ατμόσφαιραν ευημερίας και αυξούσης ευδαιμονίας την οποίαν έρχονται να ταράξουν αι αμετανόητοι Κασσάνραι της πολιτικής και της δημοσιογραφίας, με το τροπάριον των περί κακοδαιμονίας και κρίσεως.

ΕΡ.: Έχετε χιούμορ, πράγματι!... Μόνον, θα μου επιτρέψετε να συμπληρώσω με μερικά στοιχεία: Επί παραδείγματι, με το ότι η μεν "αποκατάστασις και επέκτασις του οδικού μας δικτύου" είναι τραγέλαφος που εκτυπήσαμεν εις την "Ελευθερίαν" της 12ης Φεβρουαρίου (3η σελίς), η δε "αναμφισβήτητος αύξησις της τουριστικής κινήσεως" είναι απλούστατα... μείωσις εν σύγκρίσει προς την συνολικήν αύξησιν της τουριστικής κινήσεως  εις όλον τον κόσμον, και η Ελλάς, απλούστατα, έρχεται... τελευταία κατά τάξιν εις τον πίνακα του Ο.Η.Ε. από πλευράς τουριστικής κινήσεως!... Χάρμα δεν είμεθα, κύριε Μυλωνά;

ΑΠ.: Ναι. Κρίσις ηθική πρώτον. Συμτώματα: Η "μπιζνεζοποίησις"- ας μου συγχωρεθεί ο όρος- παντός επαγγέλματος, παρά τας φωτεινάς, ή , φευ, ταπεινάς και αγνώστους, εξαιρέσεις. Εις όλα τα επαγγέλματα συναντώμεν καθημερινώς σχεδόν τον περίεργον εκείνον "Επιστήμονα"- είδος σπάνιον εις την προπολεμικήν Ελλάδα- ο οποίος βλέπει τα πάντα από της χρηματικής και μόνον πλευράς των: Τον επιβλέποντα Μηχανικόν μιας οικοδομής, που "επιβλέπει" όσα του επιτρέπει ο πολυτάλαντος κατασκευαστής του έργου. Τον ιατρόν, ο οποίος έχει συμβληθεί με τον ακτινολόγον και τον μικροβιολόγον με ποσοστά, και... αλληλοενισχύονται ασυστόλως, πέραν οιοσδήποτε επιστημονικής σκοπιμότητος, εις βάρος πτωχών ασθενών. Τον Δικηγόρον, που ματαιώνει επωφελή δια τον πελάτη του συμβιβασμόν, χάριν επωφελεστέρου δι' εαυτόν δικαστικού αγώνος. Τον Εφοριακόν, ο οποίος καθορίζει το ύψος του φόρου βάσει του ύψους της προς αυτόν δωροδοκίας. Τον Διδάσκαλον, ο οποίος βαθμολογεί τον μαθητήν κατά το πορτοφόλι του γονέως, αλλά και τον Γονέα, ο οποίος νομίζει πως εξησφάλισε την νπροκοπήν και την επιτυχίαν του τέκνου του εαν αναγραφεί εις αριθμός άνω του 10 εις το ενδεικτικόν  του μαθητού , ασχέτως του πως επιτυγχάνεται τούτο. Τον Βουλευτήν, ο οποίος καθορίζει την πολιτικήν του θέσιν εν τη Βουλή δι' εξαγοράς!

Αλλά πέραν της υλικής, ούτως ειπείν, ανηθικότητος, παρατηρούμε και δύο εξ ίσου, αν όχι περισσότερον διαδεδομένας ψυχικάς ανηθικότητας: Την διαβολήν και την ευνοιοκρατίαν. Η διαβολή, το "σκάψιμο του λάκκου" του ανταγωνιστού, του "φίλου", του οιουδήποτε ανθρώπου γίνεται εμπόδιον εις τας αχαλινώτους (ή έστω και νομίμους)  φιλοδοξίας μας, κατέστη περίπου κανών πορείας εις την δημόσιαν υπηρεσίαν, την ακαδημαϊκήν και καλλιτεχνικήν σταδιοδρομίαν, τον εμπορικόν ανταγωνισμόν, την πολιτική, την κατάληψιν μιας θέσεως, την πνευματικήν προβολήν.

Διότι η "ευνοιοκρατία" δεν είναι απλώς ε΄να ιδιότυπον πολιτικόν σύστημα βάσει του οποίου ανεδείχθη το 1955 ο πρωθυπουργός της χώρας (σύστημα, άλλωστε, ακμάσαν και εις το παρελθόν, και εναντίον του οποίου αντέδρασεν εντόνως και επιτυχώς ο Χαρίλαος Τρικούπης), αλλά πρόκειται περί ενός πανελληνίου αθλήματος ολοέν περισσότερον διαδεδομένου, το οποίον τείνει να εξαλήψει πάντα τον γνήσιον συναγωνισμόν, παν προσόν, πάσαν αρετήν!

Πλήρης ευνοιοκρατία βασιλεύει εις την Ελλάδα και εξαχρειώνει τα πάντα, εκμηδενίζει τας αξίας, παραλύει πάσαν φιλότιμον προσπάθειαν. Αμφιβάλλω αν υπάρχει άλλη χώρα εις τον κόσμον όπου: Οι καθηγητές του Πανεπιστημίου υφίστανται την τρομακτικήν πίεσιν των φίλων, πολιτευομένων , συναδέλφων, γνωστών και αγνώστων, δια να κρίνουν "ευνοιοκρατικώς" τους φοιτητάς! Όπου όλοι κατά κανόνα οι εισαγωγικοί διαγωνισμοί εις τας Τραπέζας, τας κοινοφελείς  επιχειρήσεις, τα ιδρύματα, γίνονται "για τα μάτια", και η επιτυχία εις αυτούς είναι συνάρτησις του "μέσου" και ουχί της ικανότητος!

Και η αχαλίνωτος αυτή ευνοιοκρατία έχει γίνει θεσμός τόσον ισχυρός, ώστε και οι ηθικοί, και οι  άξιοι, αναγκάζονται, εν αμύνη πλέον διατελούντες, να προσφεύγουν εις αυτήν δια να περισωθούν: Εύνοια δια την εισαγωγήν εις το Νοσοκομείον, εύνοια δια την είσοδον εις το υπουργείον κατά την απηγορευμένην ώραν, εύνοια δια την προαγωγήν, εύνοια δια την έκδοσιν ευμενούς δικαστικής αποφάσεως, εύνοια δια μίαν θέσιν εις το Θέατρον, αλλά και δι' ένα τάφον εις το Νεκροταφείον!

ΕΡ.: δεν απομένει, κύριε Μυλωνά, παρά και εύνοια διά μιάν "θεσούλα" εις τον "μπαξέ" του Κυρίου, ή ακόμη και εις την χύτραν του Διαβόλου!...

Καλά όλα αυτά - άλλ'  η "αιτία"; που τέμνετε σεις τον "φαύλον" αυτόν "κύκλον" των "συμπτωμάτων"; Τι αν αλλάξει, μαραίνεται η "συκή" της κακοδαιμονίας, "εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται", και ξανανθίζει χορτάρι εδώ;

ΑΠ.: Η ηθική κρίσις είναι εν πολλοίς απόδοσις της βασικής οικονομικής κακοδαιμονίας. Κακίστη οργάνωσις της οικονομίας, και προ παντώς πλήρης έλλειψις προγράμματος. Επιδίωξις του αμέσου μεγάλου κέρδους (κατοχική επιβίωσις) και αδιαφορία δια πάσαν μελλοντικήν οικονομικήν καταστροφήν. Αλλά τα χειρότερον, η βασική εκδήλωσις της κακοδαιμονίας της οικονομίας μας είναι η άνισος, η αδικωτάτη κατανομή του πλούτου! Ο μισθωτός εις την Ελλάδα ευρίσκεται εις οικτράν κατάστασιν. Πως είναι δυνατόν να ζήσει ένας υπάλληλος με 1.200 δρχ. το μήνα, ένας δικαστής με 3.000, ένας δάσκαλος με 2.200; Και οι συνταξιούχοι:; Γνωρίζω την περίπτωσιν ανθρακωρύχου με 45ετή υπηρεσίαν, ο οποίος εισπράττει σήμερον σύνταξιν... 167 δρχ. μηνιαίως!

ΕΡ.: Μα γιατί να αρθεί τόσο ριζικά- όπως πολύ σωστά υπαινίσεσθε, κύριε Μυλωνά- η οικονομική κακοδαιμονία, γεννάται αμέσως ζήτημα ανατροπής και υποκαταστάσεως των βασικών φορέων πολιτικής εξουσίας- ή όχι; Την "αδικωτάτην κατανομή του πλούτου" ποιοι θα την κάνουν "δικαίαν"; Ποιοι θα προσδιορίσουν το περιεχόμενο αυτού του όρου -"δικαίαν"-, και ποιοι θα "πραγματώσουν"; Όσοι συντηρούν την "αδικωτάτην"; Ή όσοι αγνοούν κιόλας πόσο αδικώτατη είναι η κατανομή;

ΑΠ.: Και λοιπόν έτσι ερχόμεθα εις την πολιτικήν κακοδαιμονίαν της οποίας η χαρακτηριστικωτέρα εκδήλωσις είναι η αστάθεια. Και πρώτον: το εκλογικόν σύστημα, η κατ' εξοχήν εκδήλωσις της αστάθειας! Περισσοτέρας πολιτικάς μεταβολάς έφερε μεταπολεμικώς εις την Ελλάδα το εκλογικόν σύστημα, παρά η πραγματική μετατόπισις των ψηφοφόρων της μιας παρατάξεως εις την άλλην. Και ο λαός, με πικρίαν και αηδίαν βλέπει τα κόμματα να ψηφίζουν σε κάθε εκλογήν νέον σύστημα, που θα τους δώσει ταχυδακτυλουργικώς την εξουσίαν!

ΕΡ.: Αυτό που λέτε σημαίνει: ότι από συμφώνου τα κόμματα έχουν αθετήσει την θεμελειώδη προϋπόθεση της Δημοκρατίας στον Τόπο μας- ότι δηλαδή ασκείται διαρκής και βασική παραβίασις της θελήσεως του Λαού!... Αλλά για προχωρήστε;

ΑΠ.: Δεύτερον: Υπάρχει αστάθεια πολιτικής ιδεολογίας. Υπάρχουν βουλευταί, οι οποίοι, κατά το "που φυσάει ο άνεμος", υπήρξαν στελέχη όλων των πολιτικών αποχρώσεων, από της άκρας Αριστεράς μέχρι της ακροτάτης Δεξιάς. Την πανελλήνιον επίδοσιν του ωραίου αυτού σπόρ κατέχει ασφαλώς ο γνωστός βουλευτής Αθηνών, δια την προβολήν του οποίου εξεδηλώθησαν αι πατριωτικαί ανησυχίαι της ΕΔΑ την προπαρελθούσαν εβδομάδα!

Αστάθεια ηγεσίας, τέλος: Αρχηγοί, συναρχηγοί, διοικούσαι επιτροπαί, αλλάζουν κατ' έτος τουλάχιστον, και τούτο όχι εκ πραγματικής ανάγκης, αλλά, συνήθως, δια την καλυτέραν τακτοποίησιν των εκάστοτεανακυπτουσών προσωπικών φιλοδοξιών.
Και μία ακόμη πολιτική εκδήλωσις: Η πλήρης εξαφάνισις της ευθιξίας. Αναισθησία έναντι παντός σκανδάλου, πάσης αποκαλύψεως! Αλλ' ατυχώς και το τρομερώτερον σύστοιχον τούτου: Απάθεια του ίδιου του λαού, έναντι τοιούτων "αρετ΄ν" και "ηγετών" του - όπς σωστά έθιξαν και άλλοι στην Έρευνά σας.
ΕΡ.: Η "νόσος" υπάρχει λοιπόν, κύριε Μυλωνά; 

Ιστορεί την απόδραση του Γ. Μυλωνά

ΑΠ.: Βεβαίως υπάρχει, κύριε Αποστολίδη, και φοβούμαι ότι πράγματι παρεξηγήσατε το "χιούμορ" μου εις την αρχήν. Εφ' όσον, λοιπόν, είμεθα σύμφωνοι εκ της περιγραφής των συμπτωμάτων ότι η νόσος υπάρχει, ας προσπαθήσωμεν να κάμωμεν την "διάγνωσιν":
Βασική αιτία της κακοδαιμονίας είναι το υποανάπτυκτον της οικονομίας μας. Αι πλουτοπαραγωγικαί πηγαί της χώρας, και κυρίως το υπέδαφος , ο ενιάλιος πλούτος  και ο τουρισμός , ηδύνατο καταλλήλως εκμεταλλευόμεναι, να δώσουν ζωήν εις την οικονομίαν μας, και ν' αυξήσουν  σημαντικότατα το εθνικόν εισόδημα. Τα αποτελέσματα, οικονομικά  πρώτα, ηθικά ύστερα, θα ήσαν σημαντικά: Εργασία δι' όλους, απορρόφησις δηλαδή των ανέργων και υποαπασχολουμένων (εξαφάνησις, άρα, και σημείων ς εκείνο το καταπληκτικόν: 2.000 υποψήφιοι δια 15 θέσεις δακτυλογράφων(!), αλλά, μαζί, και το πρώτον χτύπημα της ευνοιοκρατίας, κατά την ανωτέρ δοθείσαν ευρείαν έννοιαν του όρου), αύξησις των μισθών, αύξησις της καταναλ΄σεως, ευημερία τν μισθωτών- αλλά και τν κεφαλαιούχων. Βασική λοιπόν ασθένεια: Η μη πλήρης ανάπτυξις της οικονομίας μας.
ΕΡ.: Οι φοβούμενοι ότι δεν θα "ευημερούν", όπως ευημερούν σήμερα, κεφαλαιούχοι, θα αφήσουν να γίνουν αυτά, κύριε Μυλωνά; Εις τι δηλαδή οφείλεται η "μη πλήρης ανάπτυξις της οικονομίας" μας;
 ΑΠ.: Σε πολλούς λόγους. Θα μπορούσα ν' αναφέρ ως κυρι΄τερους: Την έλλειψιν καλομελετημένου, ορθολογιστικούκαι μακράς πνοής προγράμματος εκμεταλλεύσεως τν πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας. Την εξάρτησιν της οικονομίας μας, αλλά, φευ, και του κράτους, από ξένα οικονομικά συμφέροντα, τα οποία δια λόγους προφανείς αντιτίθεται εις την ολοκληρωμένην ανάπτυξιντης οικονομίας μας.
ΕΡ.: Ώστε θεωρείτε και σεις το "υποανάπτυκτο" της οικονομίας μας ως την βασική ασθένεια του Τόπου; Δεν σας φοβίζει η υποψία, μήπως αυτή η πίστις εις την αυτεπαρκεστάτη για όλα "ανεπτυγμένη οικονομία" μιας χώρας, είναι λίγο-πολύ... υπερβατική; Μήπως είναι πίστις εις... μαγείαν περίπου;... Αρκεί το "αναπτύσσω", και το "υπεραναπτύσσω" την οικονομία, για να προκύπτει "αυτομάτως" και το ¨καλλιεργ΄", και το "εξανθρωπίζω", και το "ανωτεροποιώ"; Ο Γκάντι, λ.χ., αντέταξε, με τρομερό αποτέλεσμα, το: "Υποαναπτύσσω" την οικονομία, σε γυρίζω πίσω από το υφαντουργείο στον αργαλειό, καταργ΄τις ανάγκες- αντι να πολλαπλασιάζω τις ανάγκες-, και άρα καταργώ κάθε εξάρτηση από τον ξένο "προστάτη" (δυνάστη), συνάμα δε γενικότερα : Κάθε εξάρτηση από τον "κτήτορα τν μέσων παραγωγής" για πράγματα που εγώ έτσι κατέστησα "άχρηστα"- άρα και ανίσχυρα να δουλώνουν το λαό μου!".
Αυτό το "υποανάπτυκτο της οικονομίας" μας επιμένετε να το θεωρείτε ως "βασική" μας "νόσο" λοιπόν;
 ΑΠ.: Ασφαλώς ναι- χωρίς όμως να νομίζω ότι κοντά σ' αυτήν δεν υπάρχουν και άλλαι νόσοι. Και πρ΄'ωτη- για να πλησιάσω σ' ό,τι έμμεσα εθέσατε με τα παραπάω- η κακή κατάστασις της Παιδείας μας.
Το θέμα είναι γνωστόν- δεν χρήζει αναπτύξεως. Τα αποτελέσματα δε είναι εμφανή. Και για μένα, το βασικώτερον είναι ότι ό Έλλην κατά κανόνα στερείται, ως εκ της παιδευτικής αγωγής του, παντός συστήματος εις την εργασίαν του, και αγνοεί συνήθως τον τρόπον του επιστημονικώς σκέπτεσθαι, εργάζεσθαι και προβλέπειν.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι αι δύο βασικαί ασθένειαι, πρωτίστως το υποανάπτυκτον της οικονομίας και εκ δευτέρου  η έλλειψις συγχρονισμένης παιδείας, εγέννησαν και άλλες καρκινοειδείς ασθένειες εις τον εθνικόν κορμόν: Την αφόρητονγραφειοκρατίαν και τον υδροκεφαλισμόν του ελληνικού κράτους. Αι ασθένειαι αυταί εκδηλώνονται με τα συμπτώματα που αναπτύξαμε εις το πρώτον μέρος της συνεντεύξεως.
Το μακροχρόνιον της ασθενείας, και η ύπαρξις μιας αμφιβολίας περί του δυνατού της ιάσες, εν συνδυασμώ με την όξυνσιν των συμπτωμάτων, έχει δημιουργήσει εις τον ελληνικόν λαόν ένα συναίσθημα άγχους και κοπώσεως, το οποίον τελευταίως ανευρίσκεται παντού, ακόμη και εις τας πλέον τυπικώς "αισιοδόξους" εκδηλώσεις του.
Και έρχομαι, τώρα, εις την δυνατότητα θεραπείας της ασθενείας:
Πρώτον, πιστεύω ότι η θεραπεία είναι απολύτως δυνατή, και τα περί επικείμενης οριστικής καταστροφής της Ελλάδος, τα οποία υπό τινά έννοιαν διετυπώθησαν από διαφόρους και εις την Έρευνά σας, θεωρώ εσφαλμένα και υπερβολικά απαισιόδοξα.
ΕΡ.: Και τι λογής είν' η θεραπεία, κύριε Μυλωνά;
 ΑΠ.: Πιστεύω ότι η θεραπεία είναι πολιτική.
ΕΡ.: Παράδοξο θα ήταν, πολιτευόμενος εσεις, να μην πιστεύετε σ' αυτό!... Στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής, μόνο ένας επίστευε το αντίθετο, κι ακριβά το πλήρωσε: Ο Γούναρης.
ΑΠ.: Η Πολιτική είναι, κατά την γνώμην μου, η υπάτη επιστήμη -τέχνη την θέλουν άλλοι-, η οποία έχει τον πρώτον και τον τελευταίον λόγον δια την ευημερίαν ενός λαόυ. Νομίζω ειλικρινώς, ότι εάν ο σημαντικός αριθμός των αρίστων, λευκών, και ικανών επιστημόνωνπου διαθέτει η χώρα, θέληση ν' ασχοληθεί σοβαρά με την πολιτικήν, και συσπειρωθεί εις ένα νέον πολιτικόν οργανισμόν, αποκλείοντας με θάρρος όλους τους εφθαρμένους και στερούμενους ήθους, παλαιούς και νέους, πολιτικούς, και εργαζόμενος με μιαν πολιτικήν μακράς πνοής -όχι ανατροπής της εκάστοτε κυβερνήσεως και μόνον-, θα  ηδύνατο να συγκεντρώσει γύρω του αυτήν την υγιά μεγάλην μάζαν των Ελλήνων, που ποθούν την ανόρθωσιν και συνεχώς απογοητεύονται.
ΕΡ.: Αυτού του είδους η Πολιτική που λέτε, κύριε Μυλωνά, είναι ασφαλώς "μια άλλη ιστορία"...
 ΑΠ.: Καλή ιστορία!
ΕΡ.: Άν πράγματι "άλλη", όλως "άλλη", και ανένδοτα "καλή", θα λύσει το προβλήμα.
 ΑΠ.: Νομίζω.
ΕΡ.: Όλοι το νομίζουν.
ΑΠ.: Μακάρι λοιπόν. Θάρρος να υπάρξει!

 ΤΟ ΑΛΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ: Απαντά ο Σπύρος Πλασκοβίτης.