Μύθοι και αλήθειες

ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ

ΚΑΜΠΥΛΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ 

του  Στέλιου Χατζηπαναγιώτου*

Από τα κύρια βακτήρια της τροφικής δηλητηρίασης το καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter), το οποίο σχετίζεται κυρίως με την κατανάλωση μολυσμένων κοτόπουλων που δεν έχουν μαγειρευτεί καλά, ενώ δεν είναι εμφανής η μόλυνση στο προσβαλλόμενο ζώο.

Το κοτόπουλο πρέπει να ψηθεί καλά παντού, να μην υπάρχει ροζ χρώμα στη σάρκα του. Το εσωτερικό του έχει φτάσει τουλάχιστον στους 74oC και τα ζουμιά δεν πρέπει να είναι αιματηρά. Τα σερβιρισμένα πουλερικά αν δεν είναι επαρκώς μαγειρεμένα, τα στέλνουμε πίσω για περαιτέρω μαγείρεμα.

Όσοι προσβληθούν από το καμπυλοβακτηρίδιο συνήθως εμφανίζουν διάρροια, συχνά αιματηρή, κοιλιακό πόνο, ναυτία και εμετό. Το πρόβλημα διαρκεί 2-5 μέρες. υπάρχει και η πιθανότητα να μην υπάρξει καμιά παρενέργεια. 

Μύθοι	Αλήθειες
Οι λοιμώξεις από Campylobacter περιορίζονται πάντα σε μια απλή γαστρεντερίτιδα.	Οι λοιμώξεις από Campylobacter είναι συνήθως ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες. Σε ανοσιακά ευπαθείς ομάδες, όμως, όπως τα νεογνά, τα νήπια, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι και οι ανοσοανεπαρκείς, η λοίμωξη μπορεί να εξελιχθεί σε πολύ σοβαρή με επιπλοκές, όπως κολίτιδα, σκωληκοειδίτιδα, τοξικό μεγάκολο, εντερική αιμορραγία, ηπατίτιδα, χολοκυστίτιδα, παγκρεατίτιδα, περιτονίτιδα, μυοκαρδίτιδα, νεφρίτιδα και ρήξη σπληνός.
Άτομα του περιβάλλοντος του ατόμου με διαγνωσμένη λοίμωξη από Campylobacter είναι «υψηλού κινδύνου» για προσβολή από τη λοίμωξη.	Ο κίνδυνος μετάδοσης του Campylobacter σε άτομα του στενού περιβάλλοντος του ασθενούς είναι θεωρητικός. Πρακτικά δεν αναφέρεται άμεση ή έμμεση μετάδοση από άτομο σε άτομο. Αυτό εξηγείται, γιατί το καμπυλοβακτηρίδιο δεν επιβιώνει σε συνθήκες περιβάλλοντος, είναι δε πολύ ευαίσθητο σε αντισηπτικά και απολυμαντικά. Απλοί κανόνες υγιεινής στο χώρο του ασθενούς απομακρύνουν αποτελεσματικά τον κίνδυνο μετάδοσης.
Ο περιβάλλων χώρος ατόμου με λοίμωξη από Campylobacter πρέπει να απολυμανθεί, γιατί το μικρόβιο είναι πολύ ανθεκτικό σε συνθήκες εξωτερικού περιβάλλοντος.	Το Campylobacter είναι πολύ ευαίσθητο σε συνθήκες εξωτερικού περιβάλλοντος και καταστρέφεται πολύ σύντομα, πολύ περισσότερο δε, όταν ο χώρος καθαρίζεται και απολυμαίνεται.
Το μεταλοιμώδες σύνδρομο Guillain-Barré (περιφερική απομυελινωτική νευροπάθεια) που οφείλεται σε προηγηθείσα λοίμωξη από Campylobacter είναι μια ήπια νευρολογική διαταραχή με πολύ καλή πρόγνωση.	Το μεταλοιμώδες σύνδρομο Guillain-Barré (περιφερική απομυελινωτική νευροπάθεια), που οφείλεται σε προηγηθείσα λοίμωξη από Campylobacter, είναι σε σχέση με άλλα μικρόβια το πλέον σοβαρό και με τη μεγαλύτερη πιθανότητα μονίμων βλαβών.
Τα δυνητικά μολυσμένα ζωικά τρόφιμα με Campylobacter σε μονάδες μαζικής παραγωγής, τα οποία πρέπει να καταναλωθούν ψημένα, πρέπει να απορρίπτονται σαν ακατάλληλα.	Το καλό ψήσιμο του κρέατος, ιδίως των πουλερικών, καταστρέφει αποτελεσματικά το Campylobacter. Φυσικά αν κατά τον έλεγχο της παρτίδας βρεθεί Campylobacter, τότε για λόγους ασφάλειας δημόσιας υγείας η παρτίδα απορρίπτεται. Επείδή όμως οι έλεγχοι είναι δειγματοληπτικοί, ακόμα και αν ξεφύγει κάποια μολυσμένη παρτίδα, το καλό ψήσιμο αποτρέπει αποτελεσματικά τη μετάδοση του μικροβίου.
Η μη ελεγχόμενη και αναιτιολόγητη χρήση των αντιβιοτικών σε ασθενείς με λοιμώξεις χωρίς την απαιτούμενη ένεδειξη, έχει οδηγήσει στην επιλογή ανθεκτικών στελεχών Campylobacter σε πολλές και βασικές ομάδες αντιβιοτικών.	Ο κυριότερος λόγος για την επιλογή και μετάδοση ανθεκτικών στελεχών από Campylobacter σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η αλόγιστη μη ελεγχόμενη χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία και πτηνοτροφία, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει με άλλα παθογόνα μικρόβια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις περισσότερες περιπτώσεις λοίμωξης σε ενηλίκους δε χορηγούνται αντιβιοτικά, ενώ στα παιδιά δε χορηγούνται κινολόνες (αντένδειξη!), μια ομάδα στην οποία το Campylobacter εμφανίζει συνεχώς αυξανόμενη αντοχή.

* Ο Στέλιος Χατζηπαναγιώτου είναι Ιατρός Βιοπαθολόγος – Κλινικός Μικροβιολόγος,
Αναπληρωτής Καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ  (Αιγινήτειο Νοσοκομείο)

ΠΗΓΗ: Ενημερωτικό δελτίο [Μάιος 2014] του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) του Υπουργείου Υγείας.