Πένθος

Διαχείριση απώλειας

Της Μελίνας Χαρατσίδου*

Η απώλεια είναι ένα μάθημα ζωής που όλοι καλούμαστε να παρακολουθήσουμε νωρίτερα ή αργότερα στη ζωή μας και συνοδεύεται αναπόφευκτα από λύπη και πόνο. Πόνο για ό,τι χάσαμε: άνθρωπο, αντικείμενο, εργασία, μια ζωή διαμορφωμένη στα μέτρα των επιθυμιών μας, τα χρήματά μας, τα μαλλιά μας, τη νιότη μας,  τη σωματική μας ακεραιότητα, την υγεία μας, τα όνειρά μας… Και λύπη γιατί στην καρδιά μας, η κάθε απώλεια αφήνει μια τρύπα που χρειάζεται να μπαλώσουμε με τα δάκρυα μας. Με αυτόν τον τρόπο ωριμάζουμε, γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας, τις αντοχές του, τα ελλείματά του, τις δυσκολίες του αλλά και τις ανάγκες του, τα θέλω του, τα δυνατά του σημεία. 

Η απώλεια είναι ένα γεγονός, το οποίο επεξεργαζόμαστε με μια διεργασία που λέγεται πένθος. Χρειάζεται χρόνος για να πενθήσουμε. Τα τελετουργικά που γνωρίζουμε( κηδεία, εννιάμερα, σαράντα, τρίμηνα, εξάμηνα… χρόνος) δίνουν χώρο σε αυτή τη διεργασία, που αναβλύζει χωρίς έλεγχο  και μας θυμίζει ότι κάθε αρχή έχει ένα τέλος, ένα κλείσιμο. Όποτε βουλιάζουμε στο πένθος ξεχνάμε ότι μετά το τέλος υπάρχει μια αρχή, ένα καινούργιο ξεκίνημα, μια καινούργια ζωή, στην οποία χρειάζεται να δώσουμε νόημα. Σύμφωνα με την Elisabeth Kubbler- Ross, την παιδοψυχίατρο που μελέτησε το θάνατο, όσο κανένας άλλος, το πένθος έχει 5 στάδια:

• Άρνηση

• Θυμός

• Διαπραγμάτευση

• Κατάθλιψη

• Αποδοχή

  Πέντε στάδια στα οποία βουτάμε ασυνείδητα και παλινδρομούμε συχνά κυρίως όταν το βάρος της απώλειας είναι μεγάλο.

Στις μέρες μας, βιώνουμε καθημερινά απώλειες. Ακόμα και η σιγουριά για το αύριο που έχει χαθεί είναι μια απώλεια που κατατρώει τη διάθεσή μας, τα όνειρά μας, τη λειτουργικότητά μας. Χρειάζεται να συνδεθούμε ξανά με τα ματαιωμένα μας όνειρα για να λύσουμε ένα πρόβλημα που έχουμε  στην καθημερινότητά μας, όπως έλεγε ο Peter Lang, πατέρας της καταξιωτικής προσέγγισης. Χρειάζεται, αφού επιτρέψουμε να βιώσουμε το πένθος, αφού θρηνήσουμε, αφού πονέσουμε, να συνδεθούμε με το νόημα ζωής μας για να μην συντριβούμε από το βάρος των απωλειών που βιώνουμε. Και κυρίως χρειάζεται να θρέψουμε τη σύνδεση με τον εαυτό μας  και τους άλλους, να φτιάξουμε δίχτυα που θα αντέχουν στους κραδασμούς που βιώνουμε, να μην ξεχνάμε αυτό που λέει ο Μπουκάι αναφερόμενος στις ανατροπές που βιώνουμε στην πανδημία: Θα περάσει και αυτό…

...............................

*Η Μελίνα Χαρατσίδου είναι Κλινική ψυχολόγος- οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια και Επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης Γλυφάδας. Το άρθρο είναι η εισήγησή της στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών του 3ου Γυμνασίου Γλυφάδας που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του σχολείου, στις 30 Νοεμβρίου, μετά την λήξη των μαθημάτων.