DNA το παχουλό, m-RNA το δουλικό.

  Τι κοινό έχουν... μια μύγα, μια γάτα κι ένας άνθρωπος; 

   της Αικατερίνης Ρόζη*

Αποτελούνται όλοι από κύτταρα!!! Είναι για την ακρίβεια πολυκύτταροι οργανισμοί! 

Τι πάει να πει αυτό; 

Είμαστε μερικά τρισεκατομμύρια κύτταρα, μικρά σπιτάκια ζωής, που συνεργάζονται μεταξύ τους για να επιβιώσουν όλα μαζί!

Όπως κάθε σπίτι έχει τους τοίχους του για ασφάλεια και έλεγχο εισερχόμενων εξερχόμενων έτσι και το ζωικό κύτταρο έχει  το «τσόφλι» του... την πλασματική μεμβράνη του, φτιαγμένη από λιπίδια η οποία  θυμίζει «πορτιέρη» σε νυχτερινό κέντρο... «Εσείς θα μπείτε εσείς όχι...».

Πιο μέσα, το κυτταρόπλασμα - «ασπράδι», ένα μικροσκοπικό «ζελέ»,  στο οποίο κολυμπάνε διάφορα οργανίδια με διαφορετικές λειτουργίες το καθένα  και μεγάλο ελεγκτή το DNA (το δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ) που έχει το κάστρο του μέσα στο κύτταρο, κάτι σαν master bedroom «κρόκο», τον πυρήνα. Ο πυρήνας είναι τρυπητός σαν mini σουρωτήρι,  αλλά από τις τρύπες αυτές δεν μπορεί να μπαινοβγαίνει το DNA,  είναι ολίγον παχουλούλι το χρυσό μου και μάλιστα και μακρουλούλι για αυτό και είναι τυλιγμένο σε «κουβαρίστρες» - χρωμοσώματα!!!  Και πώς να μην είναι αφού είναι ο... βασιλιάς τσελεμεντές... ένας κωδικοποιημένος τσελεμεντές για το «μαγείρεμα» των πρωτεϊνών. (Οι πρωτεΐνες είναι βασικό στοιχείο για τη ζωή μιάς και συμμετέχουν στις περισσότερες χημικές αντιδράσεις του οργανισμού).

Έχουμε λοιπόν το παχουλό DNA – τσελεμεντέ στον πυρήνα και μέσα στο κυτταρόπλασμα τα οργανίδια... άλλος για παραγωγή ενέργειας (μιτοχόνδριο) άλλος για μεταφορές (ενδοπλασματικό δίκτυο) άλλος για αποθήκευση (πεπτικό κενοτόπιο) άλλος για σύνθεση – «μαγείρεμα»  πρωτεϊνών (ριβόσωμα) .

Όπως καταλαβαίνετε υπάρχει ένα φλέγον ζήτημα... οι οδηγίες – η συνταγή της  πρωτεΐνης, που θέλουμε να «μαγειρέψουμε» για να συνεννοηθούμε με τα διπλανά κύτταρα, είναι εγκλωβισμένη στον πυρήνα, δεν χωράει να βγει μέχρι την κουζίνα-ριβόσωμα το χρυσό μου...

Τι να κάνει λοιπόν το DNA,  φτιάχνει κάποιον να χωράει από τις τρυπίτσες του πυρήνα και του δίνει τη συνταγή που απαιτείται μεταγράφοντας ένα κομμάτι της κωδικοποιημένης κορμάρας του . 

https://youtu.be/b21yL6UCxLs?list=PLGwrKkx7Nj8Nzrcrrq1RHE0BdFByAIMQ_ (πως το DNA φτιάχνει το m-RNA)

Το νέο αυτό ον, βοηθός και κάτοχος οδηγιών – συνταγής  m_RNA (messenger- αγγελιαφόρος ελληνιστί) χωράει, ευτυχώς,  μια χαρά από τις τρυπίτσες  του πυρήνα και τρέχει στο ριβόσωμα να δώσει τη  συνταγή ώστε  να φτιάξει την πολυπόθητη πρωτεΐνη. 

Τι είναι λοιπόν το m-RNA;

Ένα λιγνό δουλάκι αγαπητοί, ένας ταπεινός  αγγελιαφόρος, που φτιάχνεται κατ’ εντολήν του παχουλού αφέντη του DNA στον πυρήνα και όταν πάει στην κουζίνα – ριβόσωμα και δώσει την συνταγή τον πάνε για... παλιοσίδερα... τουτ’ έστιν αποσυντίθεται...

Υπάρχουν πολλά ριβοσώματα- κουζίνες στο κυτταρόπλασμα και το DNA στέλνει συνεχώς m- RNA να του μαγειρέψουν πολλές και διάφορες πρωτεΐνες... m RNA σουλατσάρουν αυτή την στιγμή στα κυτταροπλάσματα των κυττάρων μας , δίνουν τις οδηγίες και μετά τετέλεσται...

Αυτά περί m- RNA  αν θέλετε κι άλλο «μάθημα» μιλήστε με τον  αρχισυντάκτη!!!  

Πηγές  

Βιβλία Βιολογίας Γυμνασίου Ι.Ε.Π.

Κομητοπούλου, Κ. & Τύπας, Μ. (1992). Σημειώσεις Ειδικά Θέματα Γενετικής. Αθήνα: Βιολογικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών, Τομέας Βιοχημείας, Μοριακής και Κυτταρικής Βιολογίας και Γενετικής.

Λεκανίδου, Ρ., Τσιτήλου, Σ. & Ροδάκης, Γ. (2002) Εισαγωγή στη Μοριακή Βιολογία. Αθήνα: Βιολογικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών, Τομέας Βιοχημείας & Μοριακής Βιολογίας.

Μαργαρίτης, Λ. (1993). Κυτταρική Βιολογία. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας.

.......................

* Η Αικατερίνη Ρόζη είναι γεωλόγος και υπηρετεί ως εκπαιδευτικός στο 3ο Γυμνάσιο Γλυφάδας.