«... Και έσεσθε ως θεοί...»

 Και αν η «αλάθητη» υψηλή τεχνολογία κάνει κάποιο λάθος;

του  Μάριου Πλωρίτη*

Φαίνεται, λοιπόν, ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να εκπληρωθεί η υπόσχεση του Οφεως στην Εύα: πως αν αυτή και ο σύμβιός της φάνε από το «δέντρο της γνώσεως», θα «ανοίξουν οι οφθαλμοί των» και «θα γίνουν ως θεοί». Δηλαδή, παντογνώστες, παντεπόπτες, παντακουστές, παντοδύναμοι - όπως ο Ιεχωβά της Π. Διαθήκης, ο Δίας των Ελλήνων, ο Αλλάχ των Μωαμεθανών, και όσοι θεοί άλλοι...

Βέβαια, τα πράγματα έχουν εξελιχθεί από την εποχή της Εδέμ. Σήμερα, το «δέντρο» ονομάζεται «υψηλή τεχνολογία» και δεν έχει πλαστεί από κάποιον θεό αλλ' από τον θνητό άνθρωπο (τον Homo Faber), που ο ίδιος κερνά και ο ίδιος τρώει τους καρπούς της. Και   συνακόλουθα, αποκτά τη δυνατότητα να βλέπει τα πάντα, ν' ακούει τα πάντα, να μαθαίνει τα πάντα, να μπορεί τα πάντα, σ' όλες τις ηπείρους, τις θάλασσες και τους αιθέρες. Ειδικά, στον οπτικοακουστικό τομέα - και χάρη στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τους δορυφόρους, τα λογισμικά, τα Echelon κλπ. - ο άνθρωπος-θεός εξασφαλίζει την απόλυτη (ή περίπου) διαφάνεια των πράξεων, κινήσεων, μετακινήσεων, συνομιλιών, σκέψεων ακόμα, των συνανθρώπων του.

H αλήθεια είναι πως, όταν λέμε «ο άνθρωπος», δεν εννοούμε όλους τους ανθρώπους αλλά μερικούς μόνο ή μερικές ομάδες. Γιατί η κατασκευή και η λειτουργία των σύγχρονων, ηλεκτρονικών, Αργών είναι πανάκριβη - και άρα δεν μπορούν να τις κατασκευάσουν παρά μόνο κράτη (και μάλιστα, πλούσια) και μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες. Βλέπετε, ακόμα και στους ανθρωπο-θεούς υπάρχουν προνομιούχες και μη «τάξεις», έχοντες και μη έχοντες, κήτη και μαρίδες...

Ετσι ή αλλιώς γεννιούνται δυο αναπότρεπτα ερωτήματα:

A. Για ποιο σκοπό χαλκεύονται και δουλεύουν αυτές οι δαπανηρότατες μηχανές; Οχι βέβαια για να πλουτίσουν τις γνώσεις των χρηστών τους επί παντός επιστητού. Αλλά 1) για να μαθαίνουν οι κρατικές εξουσίες τις κινήσεις, τις προθέσεις, τα σχέδια άλλων κρατικών εξουσιών, πολεμίων ή φιλίων. Και 2) για να πληροφορούνται τη διαγωγή των δικών τους εξουσιαζόμενων - και μάλιστα όλων των εξουσιαζόμενων, αφού, κατά το κρατούν σύστημα, είμαστε εξ ορισμού όλοι ύποπτοι. Και για να προλαβαίνουν και ν' αποτρέπουν οποιαδήποτε «δράση» των κρατούμενων εναντίον των κρατούντων. Δράση, που οι τελευταίοι την παρουσιάζουν σαν στρεφόμενη κατά της ασφάλειας του κράτους και του κοινωνικού συνόλου, ενώ το μόνο που τους «καίει» είναι η ασφάλεια η δική τους από εμάς.

Και φυσικά - «φυσικά»! - τις τεράστιες δαπάνες για την ηλεκτρονική επιτήρηση τις πληρώνουν οι ίδιοι οι επιτηρούμενοι - δηλαδή, αφαιμάσσονται φορολογικά για να ταΐζουν μηχανές, μηχανικούς και αρχιμηχανικούς, που τους φυλακίζουν μέσα στα αόρατα κάγκελα του υψηλού χαφιεδισμού.

Ο Βολταίρος έλεγε σαρκαστικά: «Καλά οργανωμένο κράτος είναι εκείνο όπου οι λίγοι βάζουν τους πολλούς να δουλεύουν, τρέφονται απ' αυτούς και τους κυβερνούν». Εμείς τελειοποιήσαμε τη συνταγή: «... τρέφονται απ' αυτούς, και τους κατασκοπεύουν νυχτοήμερα για να τους κυβερνούν με απόλυτη σιγουριά»...

B. Τι γίνεται όμως, αν αυτές οι «τέλειες» μηχανές κάνουν κάποιο λάθος - αν δώσουν λαθεμένες πληροφορίες, αν τις αποδώσουν σε λάθος άτομα, αν τις αναλύσουν άστοχα;

Οι θαυμαστές της τεχνολογίας ισχυρίζονται πως οι μηχανές αυτές είναι αλάθητες. Ας επιτραπεί, όμως, σ' ένα βέβηλο να ρωτήσει:

Οι εν λόγω μηχανές δεν είναι έργο ανθρώπων; Και οι άνθρωποι δεν κάνουν λάθη; Γιατί, λοιπόν, τα τεχνικά κατασκευάσματά τους να είναι πιο αλάθητα από τους κατασκευαστές τους;

Εδώ έκανε λάθος ο ίδιος ο Θεός που έπλασε τους ανθρώπους - όταν όμως είδε πως το καλύτερο πλάσμα του είχε πέσει στην κακότητα, την πονηρία, και πλήθος άλλες αμαρτίες, ο πλάστης μετάνιωσε (μετεμελήθη) και οργισμένος έστειλε στη Γη τον κατακλυσμό για ν' αφανίσει το αμαρτωλό γένος.

Αλλά έκανε και δεύτερο λάθος: άφησε την οικογένεια Νώε να σωθεί και να καρπίσει. Και αυτή, αφού στέγνωσε απ' τη νεροποντή, συνέχισε τις αταξίες και τις κακοπραγίες των προγόνων της... Αφού, λοιπόν, λάθεψε ο Δημιουργός σχετικά με το άριστο δημιούργημά του, γιατί να μη λαθέψουν κάποια στιγμή και τα δημιουργήματα του δημιουργήματος;

Και το σπουδαιότερο: ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες ενός μηχανο-λάθους; Σχετικά μικρές, αν οι λαθεμένες, πληροφορίες αφορούν ένα ή μερικά άτομα. Τεράστιες, όμως, αν αναφέρονται σε κράτη και σε σχέσεις και προθέσεις κρατών.

Τον καιρό του Ψυχρού Πολέμου, αγωνιούσαμε μήπως κάποιος «τρελός» πατήσει ξαφνικά ένα κουμπί, εξαπολύσει κανέναν πύραυλο εναντίον μιας από τις τότε υπερδυνάμεις, και προκαλέσει έναν Τρίτο - ατομικό πια - Παγκόσμιο Πόλεμο. Σκεφτείτε τι μπορεί να γίνει σήμερα αν, από κάποιο λάθος ή «τρέλα» μιας μηχανής, προκληθεί μια παγκόσμια σύρραξη - πυρηνική πια, αφού τόσα κράτη και κρατίδια διαθέτουν πυρηνικά όπλα και εργαλεία: όχι πια κατακλυσμός, όχι πια συμβατικός παγκόσμιος πόλεμος, αλλά παγκόσμιος πυρηνικός όλεθρος, ένας πελώριος Αρμαγεδδών, που θα εξαφανίσει από προσώπου Γης δημιουργούς, δημιουργήματα και τη Γη σύμπασα!

Αλλά ίσως, αυτό, να είναι μια κάποια λύση. Δηλαδή, Νέμεση για την αλαζονεία των «ανθρωπο-θεών»...

...........................

* Ο Μάριος Πλωρίτης (πραγματικό όνομα: Μάριος Παπαδόπουλος, 19 Ιανουαρίου 1919 – 29 Δεκεμβρίου 2006) ήταν δημοσιογράφος-επιφυλλιδογράφος, κριτικός, μεταφραστής, λογοτέχνης, και θεατρικός σκηνοθέτης. Το άρθρο του δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ την 19 Φεβρουαρίου 2006.