Διαταραχές Διατροφής

ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ και ΒΟΥΛΙΜΙΑ

  ΕΠΕΙΣΟΔΙΑΚΗ ΥΠΕΡΦΑΓΙΑ

Τι είναι οι Διαταραχές Διατροφής;

Οι διαταραχές της διατροφής χαρακτηρίζονται από διατάραξη της σχέσης μεταξύ της πρόσληψης του φαγητού και της εικόνας του σώματος, οδηγώντας σε συχνά επακόλουθα προβλήματα υγείας. Αν και οι διαταραχές της θρέψης συναντώνται κυρίως σε εφήβους και στους νεαρούς ενήλικες, παρουσιάζονται με αυξανόμενη συχνότητα στα παιδιά και στους προεφήβους.

Η ανορεξία εκτιμάται ότι εμφανίζεται σε ποσοστό <3% των εφήβων γυναικών και η νευρογενής βουλιμία στο 1% έως το 4%.

Οι διατροφικές διαταραχές που εμφανίζονται πιο συχνά είναι η Νευρική Ανορεξία, η Νευρική Βουλιμία και η Επεισοδιακή Υπερφαγία.

Η Νευρική Ανορεξία  παρά τη λέξη «ανορεξία» δεν εμπεριέχει έλλειψη της όρεξης για φαγητό. Το νεαρό άτομο έχει αισθήματα πείνας όμως ασκεί έλεγχο πάνω στην ορμή του για φαγητό. Το σύνηθες είναι η Νευρική Ανορεξία να ξεκινάει στην εφηβεία. Οι έφηβοι που πάσχουν χαρακτηρίζονται από μεγάλη απώλεια βάρους, χωρίς να υπάρχει λόγος, πχ αρρώστια. Μειώνουν σημαντικά την τροφή τους, ενώ προσπαθούν να αρνηθούν την αίσθηση της πείνας. Επιθυμούν όλο και πιο λεπτό σώμα ενώ έχουν έντονο το φόβο του πάχους. Βλέπουν το σώμα τους πιο γεμάτο από ότι είναι (διαστρεβλωμένη αντίληψη) ενώ η αυτοεκτίμησή τους επηρεάζεται από το βάρος και την αίσθηση του σώματος. Έχουν μια σημαντική επιθυμία ελέγχου της ζωής τους ώστε να νιώσουν ικανοί. Αυτό πιστεύουν ότι μπορούν να το πετύχουν με το να ελέγχουν τη διατροφή και το βάρος τους. Πολλές φορές τα σημάδια ασιτίας είναι ορατά πάνω τους και συχνά οι έφηβες έχουν αμηνόρροια ή διαταραχές στον κύκλο.

Η Νευρική Βουλιμία χαρακτηρίζεται από κύκλους υπερφαγίας και κάθαρσης. Όπως και στην ανορεξία, αυτή η συμπεριφορά οδηγείται από την επιθυμία να ρυθμίσουν συναισθήματα και ανησυχίες για το σώμα και το βάρος. Ο κύκλος ξεκινάει με τον έφηβο να καταναλώνει γρήγορα μεγάλες ποσότητες φαγητού σε μικρό χρονικό διάστημα. Νιώθει πως δεν μπορεί να σταματήσει τη συμπεριφορά που τη χαρακτηρίζει ως αυτόματη. Έπειτα εμφανίζονται δυσάρεστα συναισθήματα όπως θυμός, τύψεις, λύπη και αηδία για τον εαυτό τους. Συγχρόνως προκαλείται σωματική δυσφορία και άγχος ότι θα πάρει βάρος. Έτσι ο έφηβος προσπαθεί να ξεφορτωθεί το φαγητό που κατανάλωσε με το να κάνει εμετό, να χρησιμοποιεί καθαρτικά ή διουρητικά, με το να ασκείται υπερβολικά, με το να παραλείπει γεύματα και να κάνει στερητική δίαιτα. Αυτές οι καθαρτικές μέθοδοι δεν επιτυγχάνουν τους επιθυμητούς στόχους, που είναι να νιώθει πιο άνετα σωματικά και να μην πάρει βάρος, αντίθετα είναι πολύ επιζήμιες και επικίνδυνες για την υγεία. Οι έφηβοι που έχουν  Βουλιμία χρησιμοποιούν το βάρος τους ως μέτρο για την αυτοεκτίμησή τους. Συχνά έφηβοι με Βουλιμία έχουν φυσιολογικό βάρος.

Η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας (Δ.Ε.Υ.) πρόσφατα θεωρήθηκε ξεχωριστή διαταραχή. Διακρίνεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Όσοι αντιμετωπίζουν τη Δ.Ε.Υ. καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού από ότι είναι το φυσιολογικό σε αντίστοιχες περιστάσεις. Τρώνε γρήγορα και πολύ, ακόμα και όταν δεν πεινάνε κυρίως  όμως όταν βρίσκονται μόνοι. Τρώνε για να ανακουφίσουν τον εαυτό τους, να αποφύγουν δυσάρεστες καταστάσεις αλλά και να μουδιάσουν τα συναισθήματα τους. Η υπερφαγία είναι μια προσπάθεια να ανακουφιστούν συναισθηματικά, όμως μετά  νιώθουν ντροπή και ενοχή για τη συμπεριφορά τους. Δεν προσπαθούν όμως να αντισταθμίσουν τη συμπεριφορά τους με καθαρτικές μεθόδους όπως στη νευρική βουλιμία.

Τι μπορείτε να κάνετε;

Προσπαθήστε να αποφύγετε, να κατηγορήσετε, να ντροπιάσετε ή να ενοχοποιήσετε τον έφηβο ή το παιδί  σχετικά με τις πράξεις ή τους φόβους του. Μη χρησιμοποιήσετε εκφράσεις όπως «πρέπει να φας», «φέρσου υπεύθυνα». Αντίθετα πείτε «ανησυχώ για σένα γιατί αρνείσαι  να φας πρωινό ή μεσημεριανό» ή « Φοβάμαι κάθε φορά που σε ακούω να κάνεις εμετό»!

Είναι σημαντικό οι γονείς να μην ασχολούνται υπερβολικά με την εμφάνιση, τις επιδόσεις ή με την υγεία και τη διατροφή. Σε όλα χρειάζεται μέτρο. Να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν ότι το ουσιαστικό είναι το συναίσθημα, η ποιότητα που έχουν ως άνθρωποι στο σύνολο, συναισθηματικά, διανοητικά, κοινωνικά και όχι μόνο η εμφάνιση.

Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας πάσχει από μια διατροφική διαταραχή, είναι σημαντικό να μοιραστείτε μαζί του την ανησυχία σας. Όταν πλησιάσετε το παιδί σας, είναι σημαντικό να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με ένα τρυφερό – μη επικριτικό τρόπο.

Να είστε ήρεμοι, θετικοί, συγκεντρωμένοι και με σεβασμό στο παιδί σας και την ιδιωτικότητά του. Προσέξτε να αποφύγετε επικριτικές ή κατηγορικές προτάσεις γιατί αυτές θα κάνουν τον έφηβο επιθετικό. Αντίθετα συγκεντρωθείτε στις συγκεκριμένες συμπεριφορές που σας ανησυχούν.

Κάντε ότι μπορείτε για να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας. Δώστε του ευκαιρίες και ενθάρρυνση. Μια καλή αυτοεκτίμηση είναι το καλύτερο φάρμακο για την αντιμετώπιση της διαταραχής.

Σίγουρα θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα γιατρό για να κάνει το παιδί σας όλες τις ιατρικές εξετάσεις που χρειάζονται. Ο έφηβος με διατροφική διαταραχή χρειάζεται διατροφολογική υποστήριξη αλλά και υποστήριξη από επαγγελματία ψυχικής υγείας  (ψυχολόγο, ψυχίατρο). Για ένα καλύτερο αποτέλεσμα όλες οι παραπάνω ειδικότητες θα πρέπει να συνεργαστούν μαζί με τους γονείς και τον έφηβο για πιο ολιστική αντιμετώπιση.

ΠΗΓΗ: ΧΑΜΟΓΕΛΟ του ΠΑΙΔΙΟΥ