Πώς ήταν η ζωή κάποτε χωρίς ψυγείο…
Του Νίκου Τσούλια*
Στη μακρά χρονική κλίμακα της ιστορίας όμως δεν είναι μακριά η εποχή που οι αγροτικές κυρίως περιοχές της χώρας δεν είχαν καμία συσκευή από αυτές, που είναι πλέον σε κάθε ελληνικό σπίτι, δεν είχαν φως ηλεκτρικό. Ας δούμε, λοιπόν, ως μια νότα «λαογραφίας» με κάποια πρόχειρα στοιχεία πως ήταν η ζωή στις οικογένειες όσον αφορά την έλλειψη ψυγείου.
Ως αρχικό στοιχείο πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι τότε οι οικογένειες είχαν αρκετά παιδιά και επομένως δύσκολα περίσσευε φαγητό για την επόμενη μέρα, αφού οι μανάδες μαγείρευαν μάλλον και το μεσημέρι και το βράδυ. Οπότε εδώ φαίνεται να μην υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Αν έμενε κάποιες φορές φαγητό, απλώς υπήρχαν κάποιες κλούβες μικρές, στις οποίες έμπαινε μέσα το περίσσευμα, για να προφυλαχθεί από τις μύγες και τα έντομα. Μετά μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτό το φαΐ με βάση αν δεν μύριζε ή αν δεν ξίνιζε.
Όσον αφορά το κρύο νερό, η υπόθεση ήταν μία μαγική εικόνα. Το καλοκαίρι ουσιαστικά υπήρχαν πήλινες στάμνες ή ξύλινα βαρελάκια και παγούρια, που τα έβγαζαν στην αυλή όλο το βράδυ για να κρυώσουν και μετά το έβαζαν στο πιο δροσερό μέρος της κουζίνας για να συντηρήσουν τη θερμοκρασία τους για αρκετή ώρα. Η άλλη εναλλακτική λύση ήταν το φρέσκο νερό δηλαδή να φέρνεις νερό από το πηγάδι κάθε τόσο με τον κουβά.
Το τυρί ήταν βασικό αγαθό και σε εκείνους τους καιρούς, τυρί που συνήθως ήταν παραγωγή της ίδιας της οικογένειας. Το έβαζαν σε ξύλινα μικρά βαρέλια και στις ζεστές μέρες του καλοκαιριού τα έβρεχαν γύρω-γύρω για να κρατιέται η θερμοκρασία όσο το δυνατόν χαμηλά. Βέβαια το τυρί ήταν μέσα σε άρμη και έτσι συντηρούταν χωρίς κανένα πρόβλημα.
Τα κηπευτικά ήταν πάντα με βάση την εποχή, οπότε δεν υπήρχε πρόβλημα. Δεν υπήρχαν φασολάκια τον Γενάρη, για παράδειγμα, και φυσικά δεν υπήρχαν καν στη σκέψη μας. Τα γλυκά – φυσικά σπιτικά: κουραμπιέδες, του κουταλιού κλπ – ήταν ανθεκτικά στης θερμοκρασίας τα …κέφια, και επομένως και εδώ δεν υπήρχε θέμα. Τέλος, τα φρούτα τρώγονταν κατά κανόνα στα δέντρα – ακόμα και πριν ωριμάσουν – και προς το τέλος του καλοκαιριού έμπαιναν μπροστά τα φθινοπωρινά (χειμωνάπιδα, κυδώνια, σταφύλια – σιδερίτες, χειμωνικά κλπ), που τα κρεμάγαμε και βάσταγαν και μέσα στον χειμώνα.
Στα πανηγύρια, που είχαν τους συγγενείς τους – έρχονταν και από τα γειτονικά χωριά με τα άλογά τους – και τους φίλους τους, για να διατηρήσουν τη θερμοκρασία χαμηλή σε μερικά πράγματα, όπως στα καρπούζια (τα έριχναν μέσα στα πηγάδια και μετά τα έβγαζαν με τον κουβά και το σκοινί του) ή τις μεγάλες μπουκάλες κρασί τις έδεναν με ένα σκοινί και πάλι μέσα στο πηγάδι, και τα έβγαζαν πριν χρησιμοποιηθούν.
Για τα κρέατα δεν υπήρχε τόσο πρόβλημα. Γιατί τα κοτόπουλα τριγύριζαν έξω στα χωράφια και τα έσφαζαν την ώρα που θα χρησιμοποιούσαν. Για τα άλλα είδη κρέατος ή αγόραζαν από τον χασάπη για τις ανάγκες της ημέρας (συνήθως αρνί ή μοσχάρι) ή όταν έσφαζαν κανένα γουρούνι, το συντηρούσαν κάνοντάς το παστό.
Στα αναψυκτικά ήταν αλλιώς η ιστορία. Συνήθως τα έπιναν στο καφενείο οι άντρες, και οι γυναίκες και τα παιδιά τα αγόραζαν και τα έπιναν στο σπίτι συνήθως οι γυναίκες και στο δρόμο τα παιδιά, για να δείξουν ότι αγόρασαν πορτοκαλάδα ή λεμονάδα…
Θα πρέπει να τονίσω ότι δεν …έλειπαν τα ψυγεία!! Γιατί πρώτον, δεν είχε κανένας – και επομένως δεν έμπαινε στο μυαλό – και δεύτερον και κυρίως ήταν άλλες οι σοβαρές ελλείψεις, φτώχεια γαρ. Άλλωστε, τότε υπήρχε και η γενικευμένη η νοοτροπία της ολιγάρκειας. Μετά με τη σταδιακή εξάλειψη της φτώχειας, τα σπιτικά έλυναν με ορθολογικό τρόπο τα ζητήματά τους και ήταν μια πολύ δημιουργική εποχή. Ο καταναλωτισμός ήλθε αργότερα και σάρωσε πολλές αξίες, χειραγώγησε την κουλτούρα μας, χάλασε τη νοστιμιά της ζωής…
ΠΗΓΗ: anthologio.wordpress.com
----------------------------------------------------------------------
* Ο Νίκος Τσούλιας ήταν εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Διετέλεσε Πρόεδρος της ΟΛΜΕ από το 1996 έως το 2003.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου