Με άριστη ζωγραφική

 Ο Ευγένιος Ντελακρουά παρουσίασε τον αγώνα των Ελλήνων του 1821

της Μαρίας Ρώτα*

Ευγένιος Ντελακρουά, Έλληνας αγωνιστής 

Όλοι οι άνθρωποι έχουν παραδεχθεί πως η ελληνική επανάσταση του 1821 υπήρξε γεγονός όχι μόνο για την Ελληνική Νεότερη Ιστορία, αλλά και για την Ευρωπαϊκή. Η Ελληνική Επανάσταση ιδιαίτερα, ενέπνευσε ολόκληρη την Ευρώπη. Πάρα πολλά έντυπα δημοσιεύτηκαν στη Γαλλία, στην Αγγλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία... αλλά και σε άλλες χώρες. 

Ο καθημερινός αλλά και ο εβδομαδιαίος Τύπος αφιέρωνε τα πρωτοσέλιδά του, καθώς και πολλά άρθρα του, στα γεγονότα που συνέβαιναν στην Ελλάδα. Μόνο κατά τον πρώτο χρόνο της επανάστασης, περισσότερα από εκατόν πενήντα έντυπα δημοσιεύτηκαν για τον Αγώνα. Ήταν τόσα πολλά, που πολλοί Έλληνες με συγκίνηση είπαν ότι αυτός ο μεγάλος αριθμός των άρθρων για την Ελληνική Επανάσταση μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτών της Γαλλικής Επανάστασης. Αυτό σημαίνει ότι οι Γάλλοι δημοσιογράφοι θαύμαζαν την Ελλάδα, και για την σπουδαία αρχαία ιστορία της και για την άριστη προσπάθειά της να αποκτήσει την ελευθερία της. Ο Φιλελληνισμός ως κίνημα άρχισε να παίρνει σημαντικές διαστάσεις. Ποιήματα, τραγούδια, θεατρικά έργα γράφονταν συνέχεια, έχοντας ως θέμα τον Ελληνικό ξεσηκωμό με στόχο η Ελλάδα να αποκτήσει την ελευθερία της. Είχαν γίνει δημοπρασίες, σε χώρες της Ευρώπης, για τη συγκέντρωση χρημάτων και για την ενίσχυση των Ελλήνων αγωνιστών. Είχαν γραφτεί τότε στις Ευρωπαϊκές εφημερίδες πολλά θετικά σχόλια και αναφέρονταν σε τόσους Ευρωπαίους που έσωσαν την Ελλάδα. Ολόκληρη η κοινή γνώμη των συνανθρώπων εκτιμούσε και θαύμαζε την ιστορία της.

Η Ελλάδα ήταν πηγή έμπνευσης

Ευγένιος Ντελακρουά,Δύο Σουλιώτες
στρατιώτες δίπλα στη θάλασσα

Όλη αυτή η “Φιλελληνική τρέλα και αγάπη” δεν άφησε ανεπηρέαστο το χώρο των εικαστικών τεχνών. Πολλοί ζωγράφοι έφτιαξαν πίνακες που είχαν ζωγραφίσει ελληνικά θέματα, που άκουγαν, μάθαιναν και ζωγράφιζαν. Το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για την αρχαία Ελλάδα είχε αντικατασταθεί για το σύγχρονο έθνος που στέναζε κάτω από το ζυγό του κατακτητή. Βέβαια, είχε γίνει γνωστό πως οι νεώτεροι Έλληνες είναι άξιοι απόγονοι των προγόνων τους. Βέβαια, η φτώχεια , η κακομοιριά και τόσα άλλα αρνητικά και θετικά σχόλια της σκλαβωμένης Ελλάδας γίνονταν γνωστά στις ξένες χώρες. Όμως λόγω της ανάγκης για την ελευθερία της χώρας, ήταν τόσοι πολλοί οι ξένοι που θέλησαν να βοηθήσουν τη χώρα με τον άριστο και μοναδικό αρχαίο πολιτισμό. Η απελευθέρωση της Ελλάδας, ως έθνους, είχε γίνει και καθήκον των Δυτικών.

Ευγένιος Ντελακρουά,Ο Μπότζαρης αιφνιδιάζει
το τουρκικό στρατόπεδο και πέφτει
θανάσιμα τραυματισμένος

 Κανένας Έλληνας δεν ζήτησε τη βοήθειά τους, αλλά μόνοι τους το θέλησαν. Υπάρχει ένα κείμενο από τον τότε διάδοχο της Βαυαρίας, ο οποίος μεταξύ άλλων είχε δηλώσει ότι “χρωστάμε στους Έλληνες την ελευθερία τους, χάριν των προγόνων τους.” Συχνά, οι κακοτυχίες των Ελλήνων αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες, περισσότερο από τις επιτυχίες τους. Τα έργα που κατασκεύασαν τότε οι Ευρωπαίοι ζωγράφοι, αυτής της εποχής, είχαν μεγάλες επιτυχίες. Σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους, οι Γάλλοι είναι αυτοί που εμπνέονται περισσότερο, εκείνη την εποχή. Σφαγές, πυρπολήσεις και μάχες είναι τα θέματα που συχνά αντικρίζουμε στους πίνακες αυτής της εποχής. Στο σαλόνι του Παρισιού του 1827, δέκα απτά έργα από αυτά που εκτίθενται έχουν ελληνικά θέματα.

 Ο ζωγράφος που μετέφερε καλύτερα από τους άλλους το ηρωικό και το τραγικό στοιχείο αυτού του Αγώνα ήταν ο ζωγράφος Ευγένιος Ντελακρουά ( Eugene Delacroix) Το σημαντικό είναι ότι ο Ντελακρουά ποτέ δεν επισκέφθηκε την Ελλάδα! Αγάπησε και θαύμασε την Ελλάδα από τα τόσα κείμενα που είχε διαβάσει για την αρχαία και την νεότερη ελληνική ιστορία. Ο Γάλλος αυτός ζωγράφος, ήταν από τους σημαντικότερους στην ιστορία της τέχνης. Γεννήθηκε το 1798 στο Σάρεντόν - Σαιν Μόρις και πέθανε στο Παρίσι το 1863. Υπήρξε ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του κινήματος του ρομαντισμού στη ζωγραφική στη Γαλλία. Άνοιξε νέους ορίζοντες για τη ζωγραφική τέχνη και πολλοί μεγάλοι ζωγράφοι των μετέπειτα εποχών θαύμασαν και αναγνώρισαν την “άριστη και μοναδική εργασία του.” Επί σαράντα πέντε χρόνια εργαζόταν με έναν πρωτόγνωρο ενθουσιασμό γι’ αυτό και η καλλιτεχνική του παραγωγή υπήρξε τεράστια. Μετά το θάνατό του οι ειδικοί ανεκάληψαν μεγάλα ζωγραφικά του έργα, (γκραβούρες, λιθογραφίες, σκίτσα πίνακες κ.α. που έφθαναν τα 1625 κ.α.). 

Η ζωγραφική του τη δεκαετία 1820 – 1830

 Ντελακρουά, Μάχη Έλληνα και πασά

Εμπνεύσθηκε τα θέματά του από την επικαιρότητα. Ήταν η εποχή της Ελληνικής Επανάστασης που του πρόσφερε πολλά από τα θέματα που ζωγράφισε. Ο Ντελακρουά φρόντιζε να μαθαίνει για όλα τα γεγονότα που συνέβαιναν στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Δεχόταν τις ανταποκρίσεις των εφημερίδων και ιδίως αυτά που έγραφαν, σε χώρες εκτός Ελλάδος, ότι πολλοί φιλέλληνες Ευρωπαίοι πολεμούσαν εκεί για να απελευθερωθεί η χώρα που θαύμαζε την παλαιά ιστορία της. Είχε γράψει σε ένα ημερολόγιο που είχε ζωγραφίσει με φιλέλληνες της Ευρώπης: “θα γίνω η τρομπέτα αυτών που θα πράξουν μεγάλα πράγματα”. 

Οι σφαγές της Χίου

Ευγένιος Ντελακρουά,οι σφαγές της Χίου

Ένα από τα πρώτα σημαντικά έργα του Ντελακρουά είναι ο περίφημος πίνακας “οι σφαγές της Χίου” που είχε εκτεθεί στο Σαλόνι του Παρισιού το 1824. Είναι έργο μεγάλων διαστάσεων. Τάραξε όλους τους ανθρώπους το είδα και τον θαύμασαν ως πρώτο ζωγράφο του κόσμου. “Η Ελλάδα πάνω στα ερείπια του Μεσολογγίου” (1826) είναι έργο εμπνευσμένο από την Άλωση του Μεσολογγίου ( 1826-1827). Θέλησε να παρουσιάσει Ελληνίδα γυναίκα που ξεφεύγει από την καταστροφή και το σπαραγμό τόσων Ελλήνων. Είχε αγαπήσει, είχε θαυμάσει την Ελλάδα και την ιστορία της, αν και ήταν Γάλλος. Δεν είχε επισκεφθεί ποτέ την Ελλάδα, αλλά κατάφερε να μεταφέρει το μεγαλείο της, όπως του είχαν μεταφέρει τόσοι επισκέπτες αυτής της χώρας. Αυτό το μεγαλείο της Ελλάδας το ζωγράφισε σε πολλούς πίνακες που στολίζουν σήμερα μοναδικές αίθουσες στο Παρίσι.

…………………………..

*Η Μαρία Ρώτα είναι αρχαιολόγος και τακτική συνεργάτιδα της καθημερινής εφημερίδας των Κυκλάδων ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ που τυπώνεται στην Ερμούπολη της Σύρου, στην οποία δημοσιεύθηκε, στο φύλλο της 27ης Ιανουαρίου 2022.